آموزش معماری

(نوشتار دوم )هدف و ماهيت معماری در دوران معاصر
( بخصوص در زمينه های فرهنگی و اجتماعی کشورمان)

محيط شهری ايران چون« محيط شهری ژاپن امروز پر است از ساختمانهای بی معنا و بی رغبت. اما روياهای آسان پسند و توافق های سهل انگارانه که باعث به وجود آمدن چنين ساختمانهايی شده اند، در همان ها خاتمه نمی يابند.آنها تأثيرات نااميد کنندة خود را در تمامی محيط گسترده اند، خواه اين محيط طبيعی باشد و خواه مصنوعی. معماری نه از شهر می تواند بگريزد و نه از جهان طبيعی. آری، به همين علل، معماری نمی تواند در آنها مستحيل گردد. برای معماری، اينکه راهی بيابد که بی هيچ وابستگی سخن بگويد، اهميت دارد. فقط از همين راه است که می تواند در جامعة امروز چيزی پرمعنا دربارة فضاها ابراز دارد.» ¹
« متأسفانه، توجه بسيار زيادی که خالقان فلسفه معماری معاصر صرف تکنولوژی کردند باعث کم توجهی به شيوه هايی بود که در آن مردم می بايست در ميان فضا زندگی کنند.»²
سبک های زندگی مردم امروز بر حسب ميزان غربی شدن آنها شديداً متنوع است و معماری امروز در ميان اين تنوع دچار تزلزل شده، در حال دگرگونی و بازسازی است. اما انديشه ماحصل اين دگرگونی گاهی انسان را دچار ترديد می کند. چرا که ما خويشتن را از ياد برده ايم و تنها پوسته ای را می مانيم با ادعايی بزرگ. بعلاوه، تجمع متن های مختلف سردرگمی کلانی را در مخاطبان مان ايجاد کرده که آنان را کاملاً با فضايمان بيگانه می سازد.

آيا برای آنکه حقيقتاً خودمان باشيم نيازمند ديگرانيم؟

1- آندو، تادائو، ده پرسش از هشت معمار، تهران، نشر خاک، مجموعه مقالات معماری و شهرسازی، چاپ 1376، ص 56
2- مياواکی، مايومی، همان، ص 86
17/9/138_Anonymous

عکس معماری

میدان نقش جهان - اصفهان

آموزش معماری

(نوشتار دوم) هدف و ماهیت معماری در دوره ی معاصر


(در حالی که امروز نه میدانیم کجاییم و نه میتوانیم بر این لحظه که هستیم هیچ چندان پای بفشاریم اما شروع آینده از این لحظه اعلام شده است آینده ای که یا ما را تعریف خواهد کرد یا ما آنرا تعریف خواهیم کرد .)1
(نگرش التقاط گرایی معماری ایران به خوبی در طی این دهه ها قابل دیدن است . برداشت های آزادی از سبک های گذشته ایران باستان دوره اسلامی و یا حتی معماری غربی که به نسبت های مختلف تقلید شده است به وضوح در نما و پلان های ساختمانهایی چون دبیرستان البرز و نظایر ان دیده میشود .
نهضت مدرن همراه باساخت و سازهای فراوان و نگرشهای نوسازی و توسعه که در جهان شکل گرفته بود و انبوه سازی را نیز در بر می گرفت به شدت چهره معماری و شهرسازی را در دهه های بعد از دهه بیست تغییر داد امروز آنچه در تهران و شهرهای بزرگ و کوچک مشاهده میشود شهرهایی شبیه به هم و بی هویت است که ناشی از سیاست ها و مدیریت های اقتصادی و برنامه ریزی شهری و دهه های اخیر و میراثی است که بیشتر ناشی از شبه مدرنیته است تا سبک معماری مدرن .)2
(از یک ربع قرن پیش دیگر افکار تازه ی معماری تنها از اروپا به وجود نمیآید .تمدن جهانی در حال تکوین است اگر چه بسط این تمدن در همه کشورها به یک سرعت صورت نمیگیرد .
در پایه این تمدن جهانی چه در علوم و چه در هنرها تصور فضایی عصر ما نهفته است در معماری امروز ایجاد فرمهای مستقل بی ارتباط هدف نیست . هدف نظم اشکال در فضا است و این اصلی است که در تمام دوره های پر ثمر هنر صادق بوده است .)3
جامعه ای که در حال گذر از دنیای سنت به دنیای مدرن است لاجرم نوعی از معماری را می طلبد که همگام با این تفکر پیش برود .
ابهام در مسیر حرکتی جامعه در پیکره معماری نمودی عینی دارد . به گفته مارک فیشر " اگر ندانی به کجا میروی احتمالا به هیچ جا هم نمیروی"

1- مجله معماری و شهر سازی - شماره 40 و41 - عبدالرحیم عقیلی نسب
2- مجله معماری و فرهنگ - شماره 15 و16 - معماری معاصر ایران و مکتب مدرن - مصطفی کیانی
3- گیدئین زیگفرید- فضا زمان معماری - ترجمه منوچهر مزینی - انتشارات بنگاه ترجمه و نشر کتاب

تنظیم : بهمن علیپور

آموزش معماری

(نوشتار اول) هدف و ماهیت معماری

- فضا سر منزلی است که معماری به سوی آن حرکت می کند.(1)
1- سر دنیس لادسن،مجله معمار،شماره 2،پاییز 77

سعید صابری

عکس معماری

پل خواجو - اصفهان

آموزش معماری

نوشتار دوم - معماری معاصر ایران

« معماری معاصر ایران را به مثابه کودکی مینمایانند که هم خصلت های مثبت خاندانش را به ارث برده و هم، در ایفای نقشی که ناگزیر ایفا میکند، ناپختگی هایی به خرج می دهد که آینده اش را مخاطره آمیز می دارند؛ ریشه هایش، به او هویت می بخشند و گرایش هایش، ابهام ها و پرسش هایی را در اصول مطرح می کنند.
معماری معاصر ایران از سه آبشخور حیاتی اصلی تغذیه می شود که عبارتند از:
1 ـ پشتوانه فرهنگ معماری ایران، با تمامی گونه گونی ها و ابهام هایی که در شناخت و در برداشت از دریای بی کرانش می توان داشت.
2 ـ شیوه های فهم کردن و برپا داشتن معماری رنسانسی اروپا، با تمامی جنبه های سازنده و یا منفعلی که از بذل توجه به شواهد صوری زاده توانند شد.
3 ـ اندیشه ها و مصداق های معماری مدرن جهانی، با تمامی ابهام هایی که از نیاز به نوسازی و از عجله در این امر زاده توانند شد و با تمامی حرکتهای پرشور و تهوری که از فرهنگ قرن بیستمی مایه می گیرند.» [1]
«آنچه از معماری معاصر ایران از دیدگاه کاربردی روی داده عبارت است از:
1 ـ اضافه شدن گونه ها یا انواع تازه معماری.
2 ـ کاربردهای تازه ای که در پیکره های کالبدی قدیمی جایگزین شده اند.
3 ـ به میان آمدن مجموعه های بزرگ معماری درون شهری و برون شهری.» [2]

برداشتی از متن فوق ( توسط نگارنده ) :
معماری معاصر ایران، فرهنگ ملی را سرچشمه ای اصیل قرار داده، از آن حرکت کرده و از آن دور شده و با نهادی نو به آن بازگشته است.
[1] ـ فلامکی، محمد منصور، شکل گیری معماری در تجارب ایران و غرب، چاپ اول، موسسه علمی و فرهنگی فضا ( نشر فضا )، 1371، تهران، ص 487
[2]ـ ر. ک همان منبع، ص 500

سیمین مروج
Simin_moravej@yahoo.com

آموزش معماری

نوشتار دوم – هدف و ماهیت معماری در موقعیت کنونی

هنگامیکه رسیدن به دستاوری قابل توجه در معماری امروز ایران به خواب وخیال می ماند؛ آنچه به عینه حضور دارد به کابوس، نمی توان از این "حرفه" یا "هنر" سخن گفت .
مسئله اصلی این است: آیا اصولا زمینه ای واقعی برای طرح مسئله معماری وجود دارد یا نه؟
اگر پاسخ مثبت است باید بتوان به قرائتی دقیق، یعنی آثار ساخته شده، وجود چیزی شایسته نام معماری را اثبات کرد.
و اگر پاسخ چنانکه من تصور می کنم منفی است باید دید آیا زمینه سازی برای معماری به صورت عملی در شرایط فعلی؛ یعنی سعی در تحقق رویا، امکان پذیر است یا نه؟ (*)

* افشار نادری ، کامران – معمار 1- معماری امروز ایران و مسئله پیشرفت- کلام معماری- تابستان 77

فهیمه فریفته

عکس معماری

مسجد امام - اصفهان

آموزش معماری

نوشتار دوم - هدف وماهیت رشته معماری دردوران معاصر(در زمینه های فرهنگی و اجتماعی کشورمان).


مقدمه:
(( چیزهای گذشته در گذشته هستند و ازحال به آنجا نمی روند ، چیزهای حال درحال هستند و ازگذشته به آن راه نمی یابند .......رودخانه هایی که برای پوشاندن زمین ازآب ، با یکدیگررقابت کنند ، جاری نمی شوند.
هوای سرگردان که به دورخودش می گردد ، حرکت نمی کند . خورشید یا ماهی که فقط به دورخودش بگردد ، دورنمی زند. )) *

متن:
(( فرهنگ معماری درواقع سنجه ای اساسی است برای اندازه گیری فرهنگ یک ملت ، و چنین نیز خواهد ماند.))**

نتیجه:
معماری معاصرما نیازمند معمارنیست ، بلکه محتاج معماری خوب است.


منابع و مآخذ:
* آلن واتس ، طریقت ذن، نشر بهجت ، صفحه 111
** فلامکی، محمد منصور ، ریشه ها و گرایشهای نظری معماری ، نشر فضا،صفحه 210


الهام آرام منش
Elham_Arammanesh@yahoo.com

آموزش معماری

هدف و ماهیت معماری – نوشتار 1

اولين و شايد اساسي ترين سوالي که براي هر شخصي که با معماري سرو کار دارد پيش مي آيد اين است که : معماري چيست و ماهيت آن کدام است؟
يافتن پاسخي صحيح براي اين سوال براي هر دانشجوي معماري کمکي بزرگ به طي کردن مسير پيشرفت و تعالي دراين رشته مي باشد . برخي از بزرگان اين رشته معتقدند که معماري تنها ايجاد فضاست چنانکه فيليپ جانسون مي گويد: « بعضي در جستجوي مفهوم معماري اند. چه مفهومي ؟ معماري تنها ايجاد انواع جديد فضاهاست.»
پيتر آيزنمن مي گويد: «کاري که معماران براي مردم انجام مي دهند چيزي است جز فکرکردن به عملکرد صرف که ما مي دانيم بايد انجام دهيم. چيزي بيش از حل مساله سرپناه و ساخت يک مکان .همه ما اين کارها را انجام مي دهيم ولي کار ديگري هم مي کنيم و آنچه که کاري را به يک اثر بزرگ و تاريخي تبديل مي کند همان چيز ديگر است. و اين مشکل ترين مساله دنياست. چون اگر از معماران بپرسيد چه چيزي کار را به يک اثر معماري تبديل مي کند خيلي ها نمي توانند به آن پاسخ دهند. »
شايد از اين روست که سرانجام کار به آنجا مي انجامد که پيترآيزنمن بر خود مي بالد که توانسته است خانه اي طراحي کند که آنچنان ضدعملکرد است که صاحب آن که يک رياضيدان است نمي تواند در آن زندگي کند. ( خانه شماره 2) چرا که در وسط اتاق خواب آن ستوني قرار دارد که مانع آن مي شود که در آنجا تختخواب گذاشت ؟
لوکوربوزيه : معماري بازي استادانه با حجمها در زير نور است .
ماريو بوتا : معماري چيزي جز ساختن زمين نيست.
پيتر کوک: ARCHITUCTURE IS FUN!!
گوته : معماري موسيقي تجسد يافته است.
آدولف لوس : معماري چيزي نيست جز يادمانها و مقبره ها و از طريق آنهاست که ما تاريخ و فرهنگمان را به ياد مي آوريم.
در اين ميان شايد آشنايي با نظرات معماران باتجربه داخلي و يا معماراني با فرهنگي نزديک به فرهنگ ما ، کارگشاتر و کارآمدتر باشد :
بالکريشنا دشي ( معمار هندي معاصر) : معماري پديده اي منفرد نيست . هنر نقشي مهم در طبيعت دارد . انديشه ناب بيان شدني نيست اما سکونتگاههاي انسان بيانگر سکونت او در جهان هستند ، پس منشا اثر معماري تنها انديشه ناب نيست و راز معماري کردن نيز تنها کالبد بخشيدن به باورها نيست. برپاکردن ديوار و ساختن طاق براي تعريف مکان براي کار و سکونت و عبادت ، و ديگر امور زندگي ، نيازمند شناخت اصولي است که از راه آنها انديشه ناب کالبد مي يابد و بدين سان بيان مي شود.
نادر اردلان : هميشه تلاش و مبارزه اي براي رسيدن از تاريکي و سنگيني به سبکي و نور وجود داشته است و معماري شايد نوعي پاسخ به اين تلاش باشد يعني از ماده اي بي جان چيزي را بسازيم که از آن نداي آسماني برآيد.
سيد هادي ميرميران : معماري فقط فضاست . حجم هم فضاست . حجم را اگر از بيرون نگاه کنيم يک نوع فضا مي شود . ما معماري را با حجم مي بينيم و با فضا درک مي کنيم .
محمدرضا قانعي : هنرمعماري چيزي است فراتر از عملکرد ، سازه و حتي مصالح ساختماني پديد آورنده فرم و فضا . « معماري » در واقع ، تغيير شکل فضا به شکا هنرمندانه است. وقتي مي گوييم هنرمندانه سه مفهوم « ابداع » « سنخيت » و « کمال » را در نظر داريم.

ماخذ:
- مجله معمار شماره19
- مجله معماري و شهرسازي شماره 55-54
- کتاب معماري ديکانستراکشن و معماري ديکانستراکتيويست

تینا فرهبد

عکس معماري

مسجد امام - اصفهان

آموزش معماری

« تعریف معماری از نگاه معماران نامی » (نوشتار 1)

این مطالب برگرفته از کتب ذیل می باشند:
1- «فضا- زمان- معماری» ترجمه دکتر مزینی
2- «مفاهیم پایه در معماری معاصر غرب» نوشته دکتر وحید قبادیان

« معماری شامل تمام محیط فیزیکی است که زندگی بشری را احاطه میکند و تا زمانی که عضوی از اجتماع متمدن هستیم، نمی توانیم از معماری خارج شویم، زیرا معماری عبارتست از مجموعه تغییرات و تبدیلات مثبتی که هماهنگ با احتیاجات بشر روی سطح زمین ایجاد شده است و تنها صحراهای دست نخورده از آن مستثنی هستند.»(1)
« تعریف درست معماری بطوریکه آن را از یک مجسمه متمایز کند، عبارتست از هنر طراحی مجسمه برای یک مکان خاص و جانمایی آن در آنجا بر اساس مناسبترین اصول ساختمان.»(2)
« .... اینکه معماری در لحظه ای از خلاقیت بوجود می آید، یک حقیقت انکار ناپذیر است، زمانی که ذهن درگیر چگونگی تضمین استحکام یک ساختمان و نیز تأمین خواسته هایی برای آسایش و راحتی است، برای رسیدن به هدفی متعالی تر از تأمین نیازهای صرفاً کارکردی برانگیخته می شود و آماده می گردد تا توانائی های شاعرانه ای را به معرض نمایش گذارد که ما را بر می انگیزانند و به ما لذت و سرور می بخشد.»(3)

(1) - ویلیام موریس - هنرمند و معمار انگلیسی
(2) - جان راسکین - هنرشناس، نوسینده و منتقد انگلیسی
(3) - لوکوربوزیه

سیمین مروج

Simin_moravej@yahoo.com

درپاسخ به سئوال آقای یوسف پور آدرس زیر را ارائه میکنیم

w.w.w. amirarc.blogfa.com

عکس معماري

شهر جدید شوشتر-کامران دیبا (1978-1974)

آموزش معماری

هدف و ماهیت رشته معماری(نوشتار 1)

- برنارد چومی : " معماری چگونه می تواند ابزاری باشد که جامعه با آن قلمروهای جدیدی را کشف کند وشناخت جدیدی را به وجود آورد؟" (1)
- جفری اچ بیکر:" معماری قصد دارد تا احساسات را از طریق رسانه فرم بیان کند." (2)
- نیچه:"معماری توان این را ندارد که اهم خبرها را تغییر دهد.
به بیان دقیق تر معماری دنیایی را که مجری اهم خبرهاست شکل می دهد..." (3)
معماری تنها این نیست که بنایی با رویکرد فرمالیستی,ساختارگرا ویا عملکردگرا برپا شود شاید بتوان هدف آن را بیان فرهنگ جامعه در قالبی قابل لمس دانست . بیانی که هدف آن تنها تبدیل مستقیم فرهنگ به عناصر معماری نخواهد بود بلکه در این مسیر باید بتواند جامعه را با تمام زیبایی ها و زشتی هایش نقد کرده و آنگاه به این سو حرکت کند که نه جبر بلکه با بهره گیری از ابزارهای خاص خود زشتی ها را به زیبایی تبدیل کند. در یک کلام هدف معماری همچون دیگر شاخه های هنر تعالی فرهنگ جامعه است .

1:جودت,محمد رضا,شش مفهوم در معماری معاصر(مجموعه مقالات معماری و شهرسازی,جلد هفتم),تهران,نشر توسعه,صفحه20
2:بیکر,جفری اچ,لوکوربوزیه ­­­­تجزیه وتحلیل فرم,تهران,نسل باران,پیشگفتار
3: جودت,محمد رضا,شش مفهوم در معماری معاصر(مجموعه مقالات معماری و شهرسازی,جلد هفتم),تهران,نشرتوسعه,صفحه89

میلاد خواجوی
M.Khajavy@gmail.com

آموزش معماری

هدف و ماهيت رشته معماري (نوشتار 1)

بنا بر سرفصل درس مبانی نظری معماری ،موضوع بخش اول ، هدف و ماهیت رشته معماری می باشد و از آنجایی که این مطلب در کلاس درس ترم جاری طرح و بررسی شده است لذا به دانشجویان کلاس پیشنهاد گردید ، در قالب نوشتار اول به ارائه تعاریفی در این ارتباط بپردازند . این تعاریف می تواند در قالبهای گوناگونی تنظیم شود و ترکیبی ازدیدگاه شخصی و نظرات دیگران با رعایت اصول منبع نویسی می تواند مفید باشد . در ادامه به ارائه نوشتار اول می پردازیم .
(در حال حاضر دانشجویان مشغول به تنظیم نوشتار دوم با عنوان هدف و ماهیت رشته معماری در موقعیت کنونی می باشند) .


- معماري همانند نقاشي، موسيقي و ادبيات مولودي است زميني و بمانند پوسته اي براي فعاليتهاي بشري، عاملي پيوسته به موجوديت اوست و پيوند ذاتي آن بروشني از نياز اساسي انسان به سرپناه نشأت مي گيرد. از سوي ديگر معماري در ارتباط با فضاست و در ميان هنرها تنها معماري پاسخگويي به ساده ترين نياز بشر يعني سرپناه بيانگر اميال و ايده هاي حكومت، مذاهب و سلاطين است و يكي از پايه هاي اصلي فرهنگ بشري است. [1]
- معماري سرپناه است، اما نماد و شكلي از ارتباط نيز هست چنانكه به گفته سرهربرت ريد «همه هنرها شكلي از گفتگوي نمادين هستند.» معماري تجلي عيني افكار و آرزوهاي انساني و ضابط باورها وارزش هاي فرهنگي است كه به وسيله ي آن خلق شده است. [2]
- معماري در محيط شكل مي گيرد و داراي پيكره اي است كه در بطن خود فضاهاي گوناگوني را در بر دارد كه انسان در آن در حركت و زندگي است و فضاي شكل گرفته ملهم از پيكره و بدنه هاست و داراي هويت وجودي خاص خود است و مهم ترين عامل درمعماري نحوه ي شكل گيري فضا در آن است. [3]
- به استناد تعريف سوزان بیکر مي توان گفت «معماري هنگامي به وجود مي آيد كه محيط كاملي پديدار شود و اين امر به مفهوم ملموس كردن روح مكان است». [4]


[1] - انديشه و تدبير در طراحي معماري، 1381، چاپ 1381، اچ بيكر، جفري، ص 18
[2] - مجله آبادي، شماره 39، راپاپورت، آموس(ابداع معماري از غار تا شهر)، ص 4
[3] - مفاهيم پايه در معماري، چاپ چهارم پاييز 1382، داراب، ديبا، ص 9
[4] - مجله معمار، شماره 11، نوربرگ شولتز، كريستين(پديده ي مكان)، ص12

بهنوش خياط افشـاري
Behnoosh_Khayatafshari @ yahoo.com

عکس معماری

مسجد گورنای جدید- معمار" حسن فتحی"

آثار معماری معاصر مشهد

با تداوم فعالیت شناسایی و معرفی معماران معاصر مشهد ، در ترم جاری با این دسته از همکاران معمار هماهنگی های لازمه جهت اجرا مطالعات صورت پذیرفته و در اینجا از توجه و مساعدتهای این عزیزان سپاسگذاری می شود .
1- مهندسین مشاور رهداد (مهندس گرجستانی)
2- مهندس سهرابیان
3- مهندس رضوانی
4- دکتر تقوی
5- مهندس ابوهادی
6- دکتر دانشدوست (تکمیل مطالعات)

7- مهندس ناصر محسنی (تکمیل مطالعات)

8- مهندس خلیل زاده (مرحوم)

9- مهندس محسنین

10-مهندس کیوانفر

11-مهندس مهرزاد

12-مهندس شیخ الحرم

13-مهندس دانشور

14-دکتر مهدیزاده

15-مهندس مستشاری

امید است که این تلاشها در جهت افزایش اطلاعات جامعه معماری مفید واقع گردد .

آثار معماری معاصر مشهد

روند مطالعات در پروژه بررسی معماری معاصر مشهد

برای گروههای مطالعاتی که در خصوص معرفی و انتخاب مهندسین مشاور و یا معمار خود اقدام نموده و در حال حاضر آماده اجرا پروژه هستند ، مراحل سه قسمتی زیر را جهت فعالیتهای بعدی ارائه می کنیم ؛
بخش اول :
بیوگرافی مهندس معمار و یا سابقه مهندسین مشاور (در صورت تمایل معمار طراح مهندسین مشاور مشخصات فردی را اعلام می نمایند .)
این اطلاعات نظیر ؛نوع مدرک ،محل دریافت مدرک ،سوابق حرفه ای و غیره می باشد .
بخش دوم :
الف ) معرفی چند اثر (ترجیحاً پنج پروژه موجود) توسط مهندس معمار و بازدید آثار و پیگیری برای تکمیل مدارک توسط تیم مطالعاتی به کمک و راهنمایی معمار پروژه می باشد .
ب ) بیان و طرح دیدگاههای حاکم بر شکل گیری (مبانی نظری عام طرح) هر پروژه ،از زبان طراح که در قالب مصاحبه و یا مشاهده و بازدید در فضای پروژه رخ می دهد .
بخش سوم :
طرح دیدگاههای نظری مهندس معمار در خصوص گذشته ،حال و آینده معماری شهر مشهد .

محصول این مطالعات بعد از کنترل گزارشهای پیشرفت فیزیکی پروژه (کرکسیون)و تایید نهایی ، به صورت یک آلبوم و CD به آرشیو کلاس مبانی نظری معماری تحویل داده خواهد شد و البته خلاصه ای از آن نیز در وب لاگ خانه ایرانی درج می شود .

آموزش معماری

بیان موضوع پروژه مطالعاتی (Paper)

به دانشجویان درس مبانی نظری معماری برای معرفی پروژه گروهی خود چارچوب زیر را پیشنهاد کرده و قبل از پرداختن به این قالب ، بررسی میزان و نوع انگیزه مطالعاتی هر دانشجو توسط خود و یا تیم مطالعاتی مورد توجه می باشد . تمایل به دانستن و بیشتر دانستن جزئی از ذات یک فعالیت مطالعاتی و یا پژوهشی است .
در مرحله اول دانشجو می بایست خود به نیاز مطالعاتی پی برده باشد و به زبان ساده تر در این خصوص کاملاً متقاعد شده باشد .
در مرحله دوم تصمیم گیری برسر ترکیب تیم مطالعاتی است ،که می بایست از میان افرادی باشد که هر کدام دارای قابلیت و امکاناتی مناسب برای تحقق اهداف پروژه هستند .ما بر این باوریم که نتایج کارهای گروهی عمدتاً از بازده فعالیتهای فردی در این زمینه بالاتر است و این بیشتر مربوط به فراگیری و وسعت مباحث معماری است و طبعاً یک تیم مطالعاتی با ترکیبی متنوع از قابلیتها و حتی انگیزه های اولیه کار گروهی ،بیشتر می تواند در این زمینه موفق باشد .حال به معرفی چهار بند یک بیان موضوع پروژه مطالعاتی (Paper) می پردازیم ؛
1- عنوان پروژه ؛می بایست صریح ،روشن و ترجیحاً غیر تکراری باشد (در صورت تکراری بودن نیاز به توضیح تکمیلی دارد)
2- بيان ضرورت ؛ نياز به مطالعه و گردآوری اطلاعات و تحلیل و جمع بندی داده ها و همینطور اعلام نتایج احتمالی ،می بایست به دقت تشریح شود .(دلیل و یا دلایل این ضرورت می تواند کیفی و کمی باشد)
3- بيان هدف ؛ هدف و یا اهداف مطالعه در قالب یک دورنمای قابل تحقق در روند مطالعات می بایست توضیح داده شود .این اهداف می توانند در بخشها و تقسیم بندیهای مناسبی ارائه شوند .(اهداف کلی – اهداف جزئی – اهداف اختصاصی – اهداف کیفی و یا کمی -اهداف کوتاه مدت و غیره )
4- منابع و ماخذ ؛اصلی ترین و مناسب ترین منابع در دسترس که می توانند در قالب : مقالات دانشگاهی - پروژه های دانشگاهی - کتب دانشگاهی - سایر کتب و منابع مکتوب (مجلات و مقالات معماری) و اینترنت باشد ،تنظیم و معرفی می شوند .

عکس معماری

بافت قدیمی پیرامون حرم امام رضا(ع)

آثار معماری معاصر مشهد

با شروع ترم جدید تحصیلی و تصمیم گیری برای تداوم موضوع شناسایی معماران معاصر مشهد ، برآن شدیم تا در زمینه معرفی و بررسی معماران جوان فارغ التحصیل که در مجموعه بناهای معاصر دارای ساختمانی موجود و برپا شده می باشند ، فعالیتهایی را سازماندهی کنیم.
لذا از آن دسته علاقمندانی که در این زمینه دارای اثری معماری بوده و یا می توانند در این خصوص،ما را یاری کنند ،دعوت به همکاری می نماییم .

جملات کوتاه

از دوستانی که پیگیر مطالب وب لاگ هستند ، صمیمانه تشکر کرده و امیدوارم که با شروع سال تحصیلی بتوانیم ارتباط بیشتری در فضای بوجود آمده ،داشته باشیم .
در اینجا به ذکر متنی که آقای مصداقی ارسال کرده اند پرداخته و از ایشان سپاسگذاری می کنم .
Architecture is that great living creative spirit which from generation to generation, from age to age, proceeds, persists, creates, according to the nature of man, and his circumstances as they change.This is architecture

Frank Lloyd Wright, 1937
__________________________________________________

عکس معماری

طرح میدان شهدا - مسجد حوض لقمان (مهندسین مشاور راینماد)

آثار معماری معاصر مشهد

معماری معاصر مشهد(بخش اول)

همانطوریکه در پروژه های معرفی و بررسی آثار معماران معاصر مشهد (که توسط تیمهای دانشجویی در حال انجام است) بدنبال شناسایی کالبدی معماری معاصر مشهد هستیم ، از طرفی دیگر با طرح نظری مباحث ، بدنبال پایگاه تئوریک این پروژه بوده و سعی برآن داریم با پیشبرد دو محور نظری و عملی ، به ارتقا کیفیت مطالعات آزمایشی (Pilot Study) نائل شویم. لذا با این مقدمه ،سلسله مباحث نظری معماری معاصر مشهد را آغاز نموده و مطابق معمول پذیرای نظر کلیه علاقمندان می باشیم .
مبحث معماری معاصر مشهد را شاید بتوان از دو منظر بررسی نمود ؛

الف ) با تکیه بر این ویژگی معماری که آیینه تمام نمای جامعه خود است (سرمایه گذار ، متقاضی ،کارفرما ، طراح ، سازنده ، بهره بردار و ...... ) ، به جای بحث بر سر معماری معاصر مشهد به جامعه معاصر مشهد و از آنجا جامعه معاصر ایران بپردازیم و با شناخت و بررسی تمایلات ، امکانات و خاستگاههای عمومی این جامعه ، معماری را معلول طبیعی این نیروهای اجتماعی بدانیم . طبعاً زمینه بحث در اینجا حول موضوعات جامعه و کنشهای اجتماعی خواهد بود و شاید تا حدودی خارج از تخصص معماری .

ب ) و یا آنکه بصورت دقیق به مباحث فضایی- کالبدی معماری معاصر در مشهد پرداخته و به بررسی ساخت و سازها بپردازیم .در این مسیر کلیه دست اندرکاران ساخت و ساز معماری مشهد در دایره این شناسایی و بررسی قرار می گیرند که در یک دسته بندی کلی می توان به سه بخش ایشان را تقسیم نمود ؛
دسته اول : معماران حقیقی ؛ یعنی آندسته از معمارانی که در حال حاضر به صورت یک فرد در جامعه حرفه ای مشغول به کار هستند و در قالب اسم حقیقی خود شناخته می شوند .
دسته دوم : معماران حقوقی ؛ تیمهای مشاوره و طراحی که در قالب مهندسین مشاور دارای هویت حرفه ای هستند و شاید بتوان گفت بارزترین تفاوت ایشان با گروه اول ، مقیاس پروژه های ایشان می باشد .
دسته سوم : معماران حقیقی و یا حقوقی که بومی (مشهدی ) نیستند و در مشهد بنایی را خلق نموده اند .(در معماری معاصر مشهد حضور مهندسین مشاور (معماران حقوقی)از معماران حقیقی پررنگتر بوده است .)

شاید بتوان منظر دوم را نیز به نوعی زیر مجموعه موضوع اول دانست ،چراکه معتقدیم ، دسته بندی معماران و دست اندرکاران طراحی و ساخت و ساز بناها به شکلی ، تقسیم بندی بخشی از تخصصهای یک جامعه است و این متخصصین قبل از داشتن حرفه ای خاص ، فردی از یک اجتماع بحساب می آیند و می توان مباحث مربوط به تعاملات اجتماعی را بر آنان نیز جاری و ساری دانست .
لذا با فرض قبول این مطلب ، در ادامه بحث درآمیختگی و رفت و برگشت میان این دو موضوع را موجه می دانیم و تفکیک موضوع معماری معاصر مشهد را به این دو عنوان ، بیشتر در جهت روشن شدن بحث بر اساس روشی تجزیه گرا ، مورد توجه قرار می دهیم .

موضوع اول (معماری آیینه جامعه )

پیوستگی و یکپارچگی معماری با حوزه اندیشه و بیان چه به صورت فردی و چه به صورت جمعی ، باعث ارتباط مستقیم معماری با جامعه مخاطب خود می گردد .
در اینجا معماری در حکم ظرف و قالب بیانی (شکلی) ، بینشها و ذهنیات حاکم بر جامعه تحت عنوان مظروف می باشد ( از کوزه همان برون تراود که دروست) .
معماری تجسم آمال ، آرزوها ، افکار ،تصورات و شاخص فرهنگی جامعه است .
مردم خواسته و ناخواسته دیدگاهها و طرز فکر خود را در معماری خانه ها و ساختمانهای خود به نمایش می گذارند و ساختمانها حامل پیامهایی هستند که الفبای آن ، در زبان و ادبیات معماری قابل شرح و بسط است .
(یکبار دیگر ناگزیر از این توضیح هستیم که وقتی صحبت از مردم و خواسته هایشان به میان می آید ، تصوری عام از مردم یعنی یک اجتماع از انسانها را در نظر داشته و کلیه آحاد یک جامعه و طبعاً معماران نیز در آن حضور دارند .)
وقتی از این منظر به معماری نگاه می کنیم ، دیگر چندان تفاوتی بین معماری و مردم و سلائق و علائق وجود نخواهد داشت و معماری بیانی ، زبان حال و تصویری از جامعه خواهد بود .
در یک چنین حالتی ، هر ناظری با حضور در فضاهای مصنوع (ساخت بشر) یک جامعه ، پی به روحیات حاکم برآن اجتماع خواهد برد .این مجموعه فضایی – کالبدی ،محصول و برآیند تمامی کنشها و واکنشهای اجتماعی حاکم بر روند شگل گیری خود می باشد و در واقع می توان گفت فضاهای ساخته شده ، شاهدی هستند بر جریانات جمعی حاکم بر موجودیت خود .
به نقل قول از مرحوم حسن فتحی " ساختمانها فرم چند بعدی جامعه را به خود می گیرند ."
با این مقدمه به سراغ معماری معاصر مشهد و جامعه معاصر مشهد می آییم ، با این توجه که جامعه معاصر مشهد جرئی از جامعه معاصر ایران می باشد .
اجازه بدهید در خصوص جوامع انسانی به ذکر چند مطلب بپردازیم ؛
با توجه به میزان بالای اطلاعات و ارتباطات در جوامع کنونی ، تقریباً می توان مطمئن بود که جامعه ای ایزوله (مجزا) و یا مستقل در حال حاضر وجود ندارد و جوامع انسانی معاصر در زنجیره ای از تعاملات بی پایان ، سیر تحول خود را طی می نمایند . بدون آنکه ادعایی خاص در مورد نظریات جامعه شناختی داشته باشیم ، می توانیم این فرض را مطرح کنیم که جوامع انسانی در هر کجای جهان که باشند ، تحت تاثیر یک جریان عمومی و کلی قرار دارند که در اینجا تحت عنوان "دوره یا عصر صنعتی " از آن نام می بریم .صاحب نظران براین باورند که در عصر صنعتی ،مقتضیات و مختصات زندگی انسان با دوره ماقبل آن یعنی عصر کشاورزی تفاوتهای بعضاً بنیادی پیدا نموده که آثار آن را می توان بصورت تغییراتی در الگوی زندگی معاصر ، مناسبات اجتماعی ، اقتصاد و نحوه معیشت ، نهاد خانواده و سایر موارد مشاهده کرد . از دید کلان (ماکرو ) این تغییرات بر جوامع انسانی با رشدی فزاینده حضور می یابند و ازنتایج عمومی این عصر یک شکلی الگوی زندگی و حذف تنوعات و تمایزات منطقه ای است . ( می توان به ضرباهنگ تندشونده این تغییر و تحولات به اینگونه اشاره نمود که نمونه آن حذف تدریجی زبان مشترک بین نسلها یعنی والدین با فرزندان خود می باشد ،که به علت تجربیات و تصورات کاملاً متفاوت از زندگی ،ناشی از بالا رفتن سرعت تحول در شرایط عمومی زیستن است .)
از طرف دیگر وقتی با دید جز یا خردنگر(میکرو ) ،به زمینه و بوم گرایی یک جامعه توجه می کنیم ، به تمایزات ، تنوعات و اختلافهایی برخورد می کنیم که حتی بین دو انسان به علت خلقت متفاوت وجود دارد و در یک سیر جمع گرا با تفاوتهای طبیعی و حیاتی در مجموعه های انسانی مواجه می شویم که می توان گفت ، کاملاً باارزشند .از این زاویه هر جامعه ای که در زیر یک چتر فرهنگی قرار دارد ، اولین کلونی و نخستین گروهی است که آن را می توانیم یک مجموعه واحد با یک هدف و تقدیر اجتماعی بحساب آورده و از اینجا خطوط تفکیک و تمایز را آشکار سازیم .ادوارد ساپیر (جامعه شناس) می گوید ؛" جامعه در حقیقت یک اصطلاح فرهنگی است که افراد به نسبت روابطی که با یکدیگر دارند ،برای بیان برخی از صور رفتارهای خود بکار می برند" . به این علت هر جامعه حتی کوچک و ناشناخته ای به اعتبار فرهنگ متمایز خود ،قابل تمیز ،تشخیص و تعریف می باشد و لذا حقوق آن محترم و پابرجاست .
پس در یک جریان دو طرفه از کل به جز و بالعکس ، هر جامعه ای در آن واحد تحت اثر دو نیرو می باشد ؛ نیروهای بالادست حاکم که مقیاسی جهانی دارند و هیچ جامعه ولو دورافتاده ای را نیز از آن گریزی نیست و نیروهای درون زای خود جوش و خود تنظیم که خاستگاه منطقه ای و بومی داشته و با جریان زندگی تک تک اعضا یک جامعه پیوندی بنیادی دارد .
در بخش دوم به مدل مطالعاتی خود خواهیم پرداخت ؛ جامعه معاصر شهر مشهد .

دوشنبه 27/4/84

عکس معماری

ایستگاه راه آهن مشهد

آموزش معماری

مبانی نظری معماری (بخش دوم)

در ادامه تشریح فعالیتهای کلاسی درس مبانی نظری معماری در این قسمت به معرفی پروژه های مطالعاتی ترم گذشته به انضمام سئوالات آزمون نهایی (آخرترم ) می پردازیم .

گروه (1) مطالعه تفکر مدرن و تاثیر آن در معماری ایران – مسئول تیم :خانم پورصادقی
گروه (2) مطالعه فلسفه هایی که منجر به جنبشهای معماری اخیر شد –
مسئول تیم : خانم باقری
گروه (3) معرفی و بررسی آثار مهندسین معمار فارسیان و تبریزیان -
مسئول تیم : خانم آصفی
گروه (4) معرفی و بررسی آثار مهندس معماربهمن امینی و بررسی سازه در معماری
مسئول تیم : خانم سعادت جو
گروه (5)کانستراکتیویسم – مسئول تیم :آقای نیکجو
گروه (6)خلاصه ای ازکتاب حقیقت و زیبایی – مسئول تیم :آقای فعال

گروه (7)زمان و معماری – مسئول تیم :آقای کیوانی راد
گروه (8) معرفی و بررسی آثار مهندس معمار عباس احمدی
مسئول تیم :خانم خواجه نژاد
گروه (9) معرفی و بررسی آثار مهندس معمار مرصعی- مسئول تیم :خانم یعقوبی

گروه(10) پست مدرن – مسئول تیم : خانم کبیر
گروه(11) نگرش خرد نگر و کلان نگر در معماری و شهرسازی –
مسئول تیم :خانم کیوانی
گروه (12)بررسی نماهای مسکونی معاصر مشهد – مسئول تیم :خانم نائبی
گروه (13)معرفی و بررسی آثار مهندس معمار فقیه نیا – مسئول تیم :خانم هوشیار
گروه (14) ادبیات در معماری – مسئول تیم : آقای رجبی

از میان پروژه های بالا گروههای یک و یازده و دوازده ، امکان تکمیل مطالعات را در قالب یک طرح پژوهشی دارا هستند و احتمال فعالیت بعدی می رود .
در اینجا جهت آشنایی علاقمندان با نحوه سئوالات درس مبانی نظری معماری به ارائه پرسشهای انتهای ترم به انضمام پاسخهای آن می پردازیم ؛

آزمون درس مباني نظري معماري

1- اهداف رفتاری درس مبانی نظری معماری را بنویسید .
دانشجویان می بایستی ؛ الف)آمادگی ورود به حیطه های شناخت خود و معماری را پیدا کرده وبتوانند به عنوان یک دانشجوی معماری در خود ایجادانگیزه نمایند.ب) ایشان می بایستی قادر به شناسایی و ارزیابی ، میزان ارتباط و تماس خود با رشته معماری باشند

2- یکی از تعاریف سه گانه مبانی نظری معماری را ذکر کرده و ارتباط آن را با بینش و باورهای یک فرد شرح دهید .
اول- مجموعه و نظامی از داده ها و مفاهیم است که به توصیف و تبیین پدیده های معماری ( آثار معماری و اندیشه های مکتوب) می پردازد و این کار را با دو هدف انجام می دهد :
تولید معماری جدید و نقد معماری موجود
دوم-مجموعه ای از ویژگیهای مفهومی و معنایی است که یک طراح (معمار) آنها را در طراحی اثرخود القاء می کند .( این القاء می تواند آگاهانه و یا بصورت ناخودآگاه باشد )
سوم- حاصل تعامل یک مثلث است ؛
- نوع نگاه مردم به معماری - نوع نگاه معمار به معماری - نگاه معمارانه به زندگی مردم

3- رابطه مبانی نظری عام طرح را با مبانی طراحی معماری یک پروژه ، بعد از تعریف هر کدام بیان کنید .
مبانی نظری عام طرح :روحیه و شخصیتی است که طراح برای یک پروژه خاص متصور می شود و از طریق آن ایده های کلی خود را در ارتباط با پروژه بیان می کند .
مبانی طراحی معماری پروژه : اصول و ضوابطی ( دستورالعملهای طراحی ) است که طراح بعد از شناخت و ارزیابی موضوعات یک پروژه خاص برای حصول مبانی نظری عام طرح ، اتخاذ می نماید .

4- تعریف معماری کدامیک از بزرگان زیر با تعریف مبانی نظری عام طرح ،انطباق بیشتری دارد ؟
برونو زوی اونوره دوبالزاک ادوارد میلر اپژوکوم دلاولپه
دلاولپه : معماری ، ایده ها و ارزش هایی را به وسیله منظومه ای از عناصر بصری بیان می کند.

5- یکی از صاحب نظران می گوید " تجربه فرهنگ به جایگاه ما در جامعه بستگی دارد " در این زمینه توضیح دهید .
فیسک : فرهنگ ما مشتمل است بر معانی که ما برای تجربه و روابط اجتماعی مان قائلیم . فرهنگ معنایی است که برای زندگی در نظر می گیریم .فرهنگ، معنایی را از ما و نحوه ارتباط ما با دیگران به ما عطا می کند. فرهنگ حائز اهمیت است ،هم ازآنرو که در تعریف هویت های اجتماعی و روانی (حتی هویت بشری ) ما دارای نقش است و هم ازآنرو که به اعتقاد بسیاری از صاحب نظران ، تجربه طبقاتی امان در مصرف فرهنگ از سوی ما تجلی می یابد ویا اینکه تجربه فرهنگ به جایگاه ما در جامعه بستگی دارد .

6- فرهنگ و فرهنگ معماری را از نگاه یورگ گروتر بیان کنید .
یورگ گروتر ؛ هر جامعه ای با هر سیستمی که اداره شود وهر نوع ایدئولوژی که برآن حاکم باشد،دارای اهداف و آرمانهای خاص خود می باشد. وظیفه اصلی فرهنگ نمایش این ایده های ذهنی به وسیله نمود اشکال عینی است. درفرآینداین استحاله، معماری نقشی اساسی به عهده دارد .هر بنایی به عنوان جزیی از فرهنگ معماری این وظیفه را دارد که یک اندیشه ذهنی را از طریق فرم ظاهری خودعینیت ببخشد و به این ترتیب نمودی خواهد بود برای سنجش این فرهنگ .

7- موضوعات زیر را توضیح دهید ؛ ( به نقل از بروس آلسوپ )
الف ) اصول آموزش معماری .داشتن امكان كاوش در معماري و برخورداري از دلگرمي براي انجام كار
ب ) کمال مطلوب تحصیلات دانشگاهی . “سلامت و درستي در پي‌جويي حقيقت” .
ج ) بهترین شکل آموزش معماری . آنطور كه شرايط حاضر نشان مي‌دهند تنها شيوه آموزش معماري تفحص است و در هر حال تفحص با همان استاد و دانشجو ، شايد بهترين شكل آموزش معماري باشد .

8- سه وجه یا محتوای آموزش عالی به نقل از محمد رضا نسرین را بنویسید و ارتباط آن را با سه مرحله فرآیند طراحی یعنی شناخت – تحلیل – طراحی بررسی کنید .

1- دانش یا دانستن ( آموختن معلومات موجود )
2- اندیشه و اندیشه ورزی (پرورش ذهن نقاد)
3- ابداع یا خلاقیت ( هدف نهایی آموزش عالی )

9- دیدگاه گلزار حیدر در خصوص رابطه فرهنگ و معماری چگونه است ؟
اغلب فکر می شود ، نخست فرهنگ به عنوان علت وجود داشته و سپس معماری به عنوان نتیجه و معلول منطقی پدید آمده است ، در حالیکه در تمدنی زنده و پویا وضع درست بر عکس است و معماری پدید آمده است تا پیدایش فرهنگ ممکن شود . در این حال معماری برای فرهنگ هم صحنه است و هم صحنه گردان .

10- مسائل معماری اسلامی امروز را گلزار حیدر در چند حوزه دسته بندی کرده است دو حوزه را بیان کنید .
اول : اسلام همچون باوری فراگیر در امور جمعی مسلمین حضور ندارد .
دوم : فرهنگ خود باختگی . در جامعه اسلامی شاهد واکنشهای تند عصبی ، از خودبزرگ بینی تا نفرت بیمارگونه از خویش هستیم . در شهرهای مسلمین آشفته بازاری
است از آثار معماری مختلف از تاریخگرایی محض تا سبک بین المللی با بزک اسلامی .
سوم : در اندیشه های روشنفکران اسلامی نه چارچوب مشخصی دیده می شود و نه یک جنبش فکری که بر اساس آن بتوانیم واقعیت عصر خود را درک و تصویری از آینده
تصویر کنیم .
چهارم :مسلمانان در طلب توسعه ، بدون چون و چرای زیاد ، مذهب علم و فن آوری جدید را پذیرا شده اند .
پنجم : آموزش و به ویژه آموزش متخصصین را در درجه اول جزئی از توسعه نیروی انسانی محسوب می کنند و آن را در ارتباط با برنامه ریزی اقتصادی و آمارهای ملی می دانند .

11-گلزار حیدر در خصوص نقش معلم معماری چه می گوید ؟
معلم تدریس می کند , زیرا فاضل است وعاقل و عاشق پیشه خود .شاید در درس او اطلاعاتی منتقل و پدیده های پیچیده ای توضیح داده شود ,اما ماندگارترین تاثیر معلم از بیان فلسفه شخصی وآثار او حاصل می گردد .یادگیری فرآیندی است همراه با جذب و معلم نمی تواند از بار اخلاقی موقعیت خود که موجب انتقال باورهای او به دانشجویان می شود ,حذر کند .اگر آرمانگرا باشد ,دست پروردگان اویا آرمانخواه می شوند یا مجنون , اگر در عملگرایی افراط کند , شاگردانش مدافعین بی قید و شرط وضع موجود ازآب در می آیند ,اگربه تعصب خشک بگراید یا مریدان افراطی تربیت می کند و یا مخالفان کور .اگر خود نیاموزد,نمی تواند که بیاموزد.و اگر در آرا خود صادق نباشد ,نمی تواند با عرضه آنها کسی را قانع کند .در چهار چوب اسلام تعلیم , فراتر از درس گفتن است و معلم ,خود بخش مهمی از آموزش بشمار می آید .معلمان معماران تاریخ فردا محسوب می شوند .

در پایان این قسمت بایستی به تجربه ناشی از برگذاری آزمونهای مبانی نظری معماری اشاره کنیم و شاید بهتر باشد بدون هیچ مقدمه و توجیهی اظهار کنیم که با آزمونی جامع و کامل ، که بتوان به نتایج آن اتکا نمود و براساس آن به شناختی از توانمندیهای ذهنی یک دانشجوی معماری دست یافت ، هنوز فاصله زیادی داریم و بحث و بررسی این موضوع مهم را به بخش بعدی و همچنین نظرات عزیزان علاقمند به این مطلب واگذار می کنیم .

جمعه 24/4/1384

عکس معماری

طرح میدان شهدا- مسجد حوض لقمان (مهندسین مشاور راینماد)

آموزش معماری

مبانی نظری معماری (بخش اول)

از جمله دروس با اهمیت در حوزه آموزش معماری درس مبانی نظری معماری است ، که در اینجا برآنیم تا برنامه درسی و وضعیت برگذاری جلسات ترم گذشته (ترم اول 84-83) این درس را در گروه معماری مشهد به اطلاع علاقمندان برسانیم .
سرفصل این درس براساس برنامه شورایعالی برنامه ریزی به قرار زیر است ؛

"مقصود از گذرانیدن این درس اشراف و احاطه کلی دانشجویان به رشته و حرفه معماری است .به بیان روشنتربه همان صورت که هر یک از مواد درسی رشته معماری می کوشد ، تا بصیرت خاصی از این رشته را به دانشجویان عرضه نماید ، درس مبانی نظری معماری می کوشد تا این بصیرت را در مورد کل رشته معماری فراهم کند ، در نتیجه این درس می تواند از یک سو میان مفاهیم مطرح شده در مواد درسی مختلف رشته معماری پیوند ایجاد کند و از سوی دیگر ضرورت وجودی هر یک از آنها را معلوم دارد .با طی کردن این درس دانشجویان نسبت به ضرورت آنچه که در آینده خواهند آموخت ، آگاهی می یابند و تمامی دانسته های خود را در منظومه ای بهم پیوسته و منسجم قرارمی دهند ."
در ادامه مطالب بالا، مدرس کلاس ( اینجانب ) اهداف رفتاری را برای این درس طرح نموده است که به بیان آنها می پردازیم ؛(در واقع اهداف رفتاری مقاصد دوره آموزشی را بر حسب عملکرد یاد گیرنده مشخص می کند .)
الف )آمادگی ورود به حیطه های شناخت خود و معماری را پیدا کرده وبتواند به عنوان یک دانشجوی معماری در خود ایجادانگیزه نماید.
ب ) ایشان می بایستی قادر به شناسایی و ارزیابی ، میزان ارتباط و تماس خود با رشته معماری باشند .
شش سر فصل برای برنامه کلاسی پیشنهاد شده که بقرار زیرند ؛
مبحث اول : هدف و ماهیت معماری
مبحث دوم :پیوند فرهنگ و معماری
مبحث سوم :منابع شناخت معماری شامل ؛
الف ) آموزش معماری ب ) آثاروتاریخ معماری ج ) طبیعت و معماری
مبحث چهارم :دانستنیهای معماری شامل ؛
الف ) هنری ب) علمی
مبحث پنجم :برنامه ریزی و طراحی شامل ؛
الف ) برنامه ریزی ب) طراحی
مبحث ششم :آینده حرفه ای

گذشته از نقد و بررسی که می توان برای سرفصل درسی فوق داشت ،(که مهمترین آن یکدستی و همانند بودن این سرفصل در کلیه مقاطع معماری اعم از کارشناسی پیوسته و ناپیوسته و کارشناسی ارشد پیوسته می باشد !؟) ما در کلاس مبانی نظری معماری به تنظیم طرح درسی پرداخته ایم که کم و بیش موارد فوق را رعایت می کند ( البته خالی از انعطاف های موردی در اجرا نیز نبوده است ).این طرح درس در ترمهای گذشته عموماً ، نتوانسته بیشتر از سه مبحث اول را به طرح و بررسی بگذارد و ظرفیت زمانی یک ترم تحصیلی ، فرصت بیشتری برای بحث ایجاد نمی کند .
وضعیت کلی کلاس براساس جمعی واگرا (نه همگرا و معطوف به مدرس) که در آن سعی می شود ، کلیه حاضرین در مباحث شرکت داشته باشند ،برنامه ریزی می شود و مباحث سرفصل با ذکر منابع برای هر دوره مطالعاتی ، معرفی و بر حسب آمادگی کلاس در جلسات بعدی به صورت سمینار دانشجویی و یا تدریس مستقیم ، موضوع بحث قرار می گیرند .درمیان این مباحث و در طول ترم ، فعالیتهای دیگری نیز در فضای آموزشی کلاس انجام می شوند که موضوعاتی نظیر ؛ نوشتارهای یک صفحه ای توسط دانشحویان با یک موضوع مشخص (نوشتار معماری)و یا مقوله عکس برداری از آثار با ارزش معماری مشهد با انتخاب دانشجو (عکس سپید معماری ) و برگذاری سمینارهای کلاسی با دعوت از پیش کسوتان و صاحب نظران معماری مشهد و انجام پروژه های مطالعاتی تیمی با انتخاب موضوع توسط دانشجو ، از آن جمله اند .
در پایان ترم برای ارزیابی سطح علمی ، آزمون کتبی و پروژه مطالعاتی ملاک عمل خواهد بود .در ادامه این گزارش به ذکر منابع و سرفصلهای درسی پرداخته و سئوالات آزمون پایان ترم را به همراه عناوین پروژه های ترم گذشته ،ارائه می کنیم .

تعاریف و مفاهیم پایه ؛

مبانی نظری :
نوع نگاه شخص به زندگی و طرز تلقی ازجهان هستی ( جهان بینی )

مبانی نظری معماری (1) :
مجموعه و نظامی از داده ها و مفاهیم است که به توصیف و تبیین پدیده های معماری ( آثار معماری و اندیشه های مکتوب) می پردازد و این کار را با دو هدف انجام می دهد :
- تولید معماری جدید
- نقد معماری موجود

مبانی نظری معماری(2):

مجموعه ای از ویژگیهای مفهومی و معنایی است که یک طراح (معمار) آنها را در طراحی اثر خود القاء می کند .

( این القاء می تواند آگاهانه و یا بصورت ناخودآگاه باشد )

مبانی نظری معماری (3) :

حاصل تعامل یک مثلث است که رئوس آن عبارتند از ؛ مردم ، معمار و معماری یعنی ؛
- نوع نگاه مردم به معماری
- نوع نگاه معمار به معماری
- نگاه معمارانه به زندگی مردم

مبانی نظری عام طرح :
روحیه و شخصیتی است که طراح برای یک پروژه خاص متصور می شود و از طریق آن ایده های کلی خود را در ارتباط با پروژه بیان می کند .

مبانی طراحی معماری پروژه :
اصول و ضوابطی ( دستورالعملهای طراحی ) است که طراح بعد از شناخت و ارزیابی موضوعات یک پروژه خاص برای حصول مبانی نظری عام طرح ، اتخاذ می نماید .

مبحث اول ؛ هدف و ماهیت معماری
منبع اول: کتاب ریشه ها و گرایش های نظری معماری -دکتر فلامکی
منبع دوم :مجموعه مقالات - مهندس جودت
مبحث دوم ؛ پیوند فرهنگ و معماری
منبع اول:کتب علوم اجتماعی
منبع دوم :کتاب اندیشه و تدبیردرطراحی معماری - جفری اچ بیکر
منبع سوم :زیبایی شناسی درمعماری -یورگ گروتر
مبحث سوم ؛ منابع شناخت معماري
( الف - آموزش معماري )
منبع اول:كتاب يك تئوري نوين در معماري - بروس آلسوپ
منبع دوم :مجموعه مقالات آموزش معماری
(ب- آثاروتاریخ معماری)
منبع اول : سبک شناسی معماری ایرانی (محمد کریم پیرنیا )
منبع دوم : آشنایی با معماری اسلامی ایران (محمد کریم پیرنیا )

منبع سوم : تاریخ هنر معماری ایران در دوره اسلامی (محمد یوسف کیانی )

منبع چهارم :آشنایی با بناهای تاریخی (سید مهدی میردانش )

ازآنجایی که در ترم گذشته مباحث درسی تا انتهای بررسی تاریخ معماری تداوم یافت لذا در اینجا نیز مطلب را به انتها رسانیده و معرفی سایر منابع و خلاصه ای از محتوای هر یک را به فرصت بعدی موکول می کنیم . (ضمناً در نوبتی دیگر به ذکر عناوین پروژه های مطالعاتی و نمونه پرسشهای آزمون مبانی نظری معماری در ترم گذشته می پردازیم ).
امید است با تداوم و تکمیل ارائه اطلاعات پایه در خصوص این درس و بررسی شیوه کاریمان ،بتوانیم به حوزه تحلیل موضوعی و کلی این درس و نحوه تدریس آن وارد شویم .بدون توجه به سرفصل و طرح درس و همچنین شیوه و محتوای تدریس نمی توان به نقد آگاهانه و موثری از این درس دست یافت .

سه شنبه 21/4/84

پروژه های دانشگاهی

تنظیم گزارش مطالعات در درس طرح نهایی

بر اساس نیازهای یک پروژه طرح نهایی ، می بایستی که مجموعه مطالعات انجام پذیرفته در مجلدات گزارش مطالعات به همراه مدارک معماری پروژه تحویل استاد راهنما و یا گروه معماری گردد . لذا در اینجا به طرح قالبی برای ارائه مطالب نموده و رعایت آن را برای دانشجویان مستقیم خود در گروه معماری مشهد الزامی می دانم .
دفترچه مطالعات به دو قسمت عمده ؛ مطالعات و طراحی تقسیم می شود ، که قبلاً در خصوص محتوای قسمت مطالعات توضیح داده ایم . لذا ترتیب دفترچه به قرار زیر می تواند باشد ؛

1- جلد دفترچه ( با رعایت ضوابط )
2- صفحه سفید
3- صفحه بنام خدا
4- مشخصات روی جلد
5- تقدیم به .... (اختیاری است)
6- تقدیر و تشکر ( اختیاری است )
7- آغاز سخن (اختیاری است)
8- فهرست
9- فهرست جداول و نمودارها ( در صورت نیاز )
10- مقدمه
11- بیان موضوع طراحی (Paper)
12- مطالعات ( نوشتاری ،تصویری ، جداول ، ..... )
13- مدارک معماری ( آلبوم نقشه ها )
14- ضمائم
15- منابع و ماخذ

نکات ؛
- در فهرست نویسی رعایت اختصار ، بدون آنکه کمبودی در ارائه اطلاعات ایجاد نماید ، حائز اهمیت است .
- ذکر منابع در پانویس صفحات (منبع نویسی ) بر اساس شیوه های رایج ( هاروارد یا ونکوور ) براعتبار متن می افزاید .
- حد اکثر صفحات یک دفترچه مطالعاتی در گروه معماری مشهد 150 صفحه تعیین شده است .

در مجال بعدی به تشریح محتوای گام دوم فرآیند طراحی که مربوط به مرحله تحلیل اطلاعات و همچنین تدوین برنامه فیزیکی می باشد ، خواهیم پرداخت .

عکس معماری

ساختمان صدا و سیما (بخش فرهنگی) - مشهد

تریبون میدان شهدا

میدان شهدا - محوربالا خیابان

(عکس از آرشیو وب لاگ است)

اینجا میدان فرهنگ هاست . فرهنگ هایی از جنس آدمها . آدمهایی که می آیند می ایستند یا می گذرند و می روند . آدمهایی که اهل همین شهرند . آدمهایی از جنس کار و خستگی. آدمهایی از جنس انتظار . آدمهایی از جنس سکوت .سکوتی از جنس درد .
اینجا میدان برخوردهاست . اینجا همه را می بینی . هر روز و هر لحظه . چهره ها همه آشنایانی غریبند . می شناسی همه را و هیچکس را . اینجا اما همه آشنایند . نگاه کن . خط سپیدی را که همه بر آن می ایستند . به یکسو رو می کنند . دست بر سینه می گذارند . خم می شوند و آنگاه می روند . اینجا همه سلام می کنند .
اینجا تلخ است وقتی به چهره های خسته و منتظر کارگران نگاه می کنی . تلخ است وقتی رنج فقر را در چهره ها به تماشا می نشینی . تلخ است وقتی گذشته ها را می خرند و خراب می کنند . اینجا تلخ است وقتی ویرانی خاطره ها را می بینی . وقتی چهره پیرمردی را می بینی که با بهت در سکوت ویرانی گذشته ها تماشا می کند . تلخ است وقتی سرگشتگی آدمها را می بینی . تلخ است وقتی بی تفاوت از کنار این همه می گذری . و اینجا شیرین است وقتی به افق می نگری . به کاغذ هایی که نمایی از آینده را ترسیم می کنند . چهره هایی که برای شهر تو شهر من شهر ما نگرانند . شیرین است وقتی هنوز نمادی از شهر پابرجاست . شیرین است وقتی به روبرو نگاه می کنی و گلدسته ها را در دوردستها می بینی .
شیرین است وقتی می دانی قرار است همه سامان یابند . وقتی می دانی اینجا همیشه میدان برخوردها خواهد بود .
نگاه کن . حالا آن خط سفید است که سلا م می کند . به تو به من به ما و به فردا ... .

(سوده پورصادقی)

بیوگرافی معمار

از آنجایی که عزیزان دانشجو به مقاله "آموزش در جهت معماری اسلامی " توجه نشان داده اند ، برآن شدیم تا به کمک آقای کیوان صابری اطلاعات بیشتری از "گلزار حیدر " فراهم کرده و در اختیار علاقمندان بگذاریم ؛

گلزار حیدر یکی از اساتید ارشد و از چهره های مطرح در سطح بین المللی در زمینه معماری اسلامی است که از 1 جولای 2000 به عنوان رئیس دانشکده معماری کارلتون کانادا برگزیده شده است .
وی در پاکستان متولد و در 1961 با بورس شاگرد ممتازی به آمریکای شمالی رفته است. وی همزمان در رشته مهندسی عمران و معماری تحصیل کرده و به درجه PHD در مهندسی نائل شده است .
در 1975 در ایجاد بخش مطالعاتی ویژه ای در دانشگاه کارلتون سهم بسزائی داشته ، به گونه ای که این بخش به واسطه پروژهای طراحی ای که در دستور کار داشت ، در سطح بین المللی شهرت یافت ،که می توان به سیستم خانه سازی Rhombi اشاره کرد که در مرکز و جنوب آمریکا برای مقابله با زلزله و ترنادو به کارگرفته شد .
به دنبال یک فرصت مطالعاتی در 1980 در عربستان صعودی ، توجه خود را به موضوع " سنت و مدرنیته " در خاورمیانه و خاوردور جلب کرد .
در 1988 به عنوان عضو ارشد کمیسیون بین المللی حفظ و نگهداری میراث فرهنگ اسلامی انتخاب شد ، وی از همان موقع بر مطالعه و تحقیق در زمینه معماری و شهرسازی اسلامی متمرکز گردیده است و یکی از طراحان برجسته مراکز اسلامی بزرگ و مساجد در سراسر آمریکای شمالی به شمار می رود و در همین زمینه مقالات و نقدهای بسیاری را به چاپ رسانیده است .
پروژه های فراوانی از او در مسابقات بین المللی نامزد دریافت جایزه شده اند .
مقالات و کتب :

- Expressions of Islam in Buildings .
- Education Towards an Architecture of Islam .
- Faith is the Reflections on the Mosque .
- Islam , Cosmology , and Architecture .
- Islamic Architecture in Non-Islamic Environments .

پروژه های دانشگاهی

حوزه (گام ) دوم در فرآیند طراحی درس طرح نهایی

چندی قبل به ارائه مقاله فرآیند طراحی در درس طرح نهایی پرداختیم و از آنجایی که در حال حاضر اکثر دانشجویان درس طرح نهایی مقطع کارشناسی معماری در حوزه مطالعات پروژه خود می باشند ، لذا موارد زیر را جهت تکمیل آن مقاله اضافه می نماییم :

در آنجا گفتیم که یک پروژه دارای سه حوزه یا گام است ؛
1- بيان موضوع طراحي ( Paper)
2- مطالعات و تحليل اطلاعات (Study & Analyze)
3- طراحي و ارائه پروژه (Design & Presentation )
و لازم می دانیم که در مورد دوم به توضیحات بیشتری بپردازیم . حوزه مطالعات و تحلیل مشتمل بر شش مرحله می باشد ؛

مرحله اول ؛ مطالعات پایه و زمینه
مرحله دوم ؛ مطالعات تکمیلی و تطبیقی
در هر دو مرحله ، ضمن تنظیم فهرست مطالب و دسته بندی موضوعات در فصلهای مطالعاتی ، به تهیه و جمع آوری اطلاعات در فصلها و بخشها و بندهای مناسب پرداخته و ضمن خلاصه نویسی به مرور و بررسی ( پردازش ) اطلاعات می پردازیم . محصول این مراحل تحلیلهای بخشی مطالعات و از آنجا نتایج مربوط به هر فصل و یا بخش اطلاعاتی است .
نکته :
- مطالعه و توجه به سیستمهای سازه و تاسیسات در یک طرح نهایی ( در مرحله مطالعات تکمیلی و تطبیقی ) واز آنجا پیشنهاد سیستم سازه و تاسیسات طرح ،از جمله مواردی است که در یک پروژه کاربردی ،اهمیت دارد .
مرحله سوم : می توان در ادامه نتایج هر فصل ، با جمع بندی نهایی نتایج ( ترکیب نتایج ) به پایان مراحل مطالعاتی نزدیک شد .
مرحله چهارم : تدوین مبانی طراحی معماری پروژه ( به مقاله آرشیو وب لاگ مراجعه شود ) ، موردی است که در ادامه جمع بندی نهایی نتایج حوزه مطالعه و تحلیل آورده می شود .
مرحله پنجم : تنظیم برنامه فیزیکی که خود شامل دو فصل ؛ مبانی برنامه ریزی فیزیکی و طرح جامع فیزیکی است ، ( در مجال دیگری به آنها خواهیم پرداخت ) نیز بصورت سلسله مراتبی در انتهای حوزه مطالعات و تحلیل ، آورده می شود .
مرحله ششم : قابلیت سنجی اراضی آخرین مرحله حوزه دوم می باشد ، که در آن به اتکا کلیه اطلاعات و جمع بندیهای نهایی به سنجش و توزیع برنامه پروژه برروی زمین مورد طراحی پرداخته می شود . سه پیشنیاز همیشگی قابلیت سنجی اراضی عبارتند از : اول مطالعت زمینه ،دوم مبانی طراحی معماری پروژه ، سوم برنامه فیزیکی

در فرصتهای بعدی به تشریح حوزه سوم یعنی طراحی و ارائه پروژه خواهیم پرداخت .


دیاگرام حوزه دوم ( مطالعات و تحلیل اطلاعات )

مرحله اول : فصل مطالعات پايه و زمينه ---تنظیم فهرست و منابع --- خلاصه نویسی -- بررسی وتحليل هاي بخشي --- نتيجه گيري از هر فصل
مرحله دوم : فصل مطالعات تکميلي و تطبيقي---- تنظیم فهرست و منابع --- خلاصه نویسی ---- بررسی وتحليل هاي بخشي --- نتيجه گيري از هر فصل
مرحله سوم : تحليل و جمع بندي نهايي نتايج(مرحله اول و دوم )
مرحله چهارم : تدوين مباني طراحي معماري پروژه
مرحله پنجم : تنظيم برنامه فيزيکي پروژه
مرحله ششم : قابليت سنجي اراضي

آموزش معماری

هرگونه پژوهش و مطالعه ای ،نیاز به تقاضا و پذیرش اولیه از جانب شخص مطالعه گر دارد حال سئوال اینجاست که ؛
- چقدر و چگونه برای ما (مدرس و دانشجو ) این نیاز و ضرورت تعریف شده است ؟
- و چقدر و چگونه ما آن را باور داریم ؟
- و در صورت اشتراک و توافق نظر بر سر ضرورتهای وجودی مطالعه و کسب معلومات ،چه میزان آماده قبول مقتضیات و مسئولیتهای آن هستیم ؟

به نقل قول از گلزار حیدر ( مقاله آموزش در جهت معماری اسلامی ) ، جوینی نیشابوری می گوید :

شرط دانش اندوختن،هوش وشورو فقر و هجران ، پند استاد و عمر طولانی است .

From history comes an echo in the words of Juwaini of Nishabur , who , while laying out the

requisites of know ledge , said
A Quick mind , Zeal , Poverty and a Foreign land , A Professor’s inspiration and of Life a long span

عکس معماری

گنبد سبز - مشهد

جملات کوتاه

خانم ثریا تفکر دانشجوی پروژه نظری( مقطع کارشناسی ارشد معماری) با عنوان "بررسی خانه معاصر" از میان مطالب خود ، متن زیر را برایمان ارسال کرده اند:

ما به حوزه نقد در معماری جز زمانی که می خواهیم اثری را توجیه کنیم نمی پردازیم . از این نظر هنر معماری معاصر در ایران بسیار جوان است . چرا که ساده ترین و بدیهی ترین ابزار پیشرفت خود را در اختیار ندارد و این مهمترین انگیزه برای ورود به حوزه نظری و فاصله گرفتن از تلاشهای طراحی و بخش کاربردی بوده است . این طرز فکر وجود داشته که قرار نیست همگی طراحان پرکار و شناخته شده ای باشیم ,

آنچه که بیش از همه در معماری امروز بدان نیاز داریم حوزه اندیشه است .

جملات کوتاه

با تشکر از آقای سینا مصداقی که جمله زیر را برایمان ارسال کرده اند:

Everything that architecture should do, the reason why it should be studied , is for the love of one's fellow man, to give him satisfaction and pleasure

lecorbusier

آثار معماری معاصر مشهد

تاکنون که حدود دو هفته از مراجعه به مهندسین معمار شهر گذشته است ، شاهد استقبال و مساعدتهای صمیمانه همکاران محترم زیر بوده ایم :

1- مهندس عباس احمدی ( مهندسین مشاور راینماد )
2- مهندس مظفری ( مهندسین مشاور پژوهش و معماری )
3- مهندس مرصعی
4- مهندس محسنی
5- مهندس فقیه نیا
6- مهندس فارسیان

7- مهندس بهمن امینی

8- دکتر دانشدوست
امیدواریم که تا انتهای ترم جاری ،بتوانیم آثار معماری ایندسته از عزیزان را شناسایی و گردآوری کنیم .

عکس معماری

ایستگاه راه آهن مشهد

معماری معاصر مشهد

مقدمه ؛
همانطوریکه در خصوص پروژه" بررسی آثار معماری معاصر مشهد "گفتیم ، شرط ورود به حوزه عملی این پژوهش ، مطالعات آزمایشی (Pilot) برای تنظیم پروپزال (Proposal) این تحقیق می باشد . لذا مطالبی که ارائه می شود ، به نوعی طرح و بررسی مسائلی است که در تنظیم پروپزال نهایی موثر می باشند .

پرسش آغازین پژوهش ما این است ؛ وضعیت معماری امروز مشهد چگونه است ؟ و آیا مسئله (Problem)ما عدم اطلاع از وضعیت معماری معاصر مشهد است ؟
شاید بتوان معماری معاصر مشهد را از دو جنبه معلول ،عوامل زیر دانست ؛

الف :معماری زیر مجموعه و بازتاب مسائل اجتماعی و فرهنگی است . (عام)
- در اینجا ، موضوع به علت پیوند فرهنگ و معماری و به نقل قول از صاحب نظران این رشته ( یورگ گروتر اعتقاد دارد ؛ هر جامعه ای با هر سیستمی که اداره شود وهر نوع ایدئولوژی که برآن حاکم باشد،دارای اهداف و آرمانهای خاص خود می باشد.وظیفه اصلی فرهنگ نمایش این ایده های ذهنی به وسیله نمود اشکال عینی است.درفرآینداین استحاله، معماری نقشی اساسی به عهده دارد .هر بنایی به عنوان جزیی از فرهنگ معماری این وظیفه را دارد که یک اندیشه ذهنی را از طریق فرم ظاهری خودعینیت ببخشد و به این ترتیب نمودی خواهد بود برای سنجش این فرهنگ _کتاب زیباشناختی در معماری . ) امری بدیهی به نظر می آید و معماری معاصر را نمی توان فارغ از بینشها و چالشهای نظری معاصر دانست .
چاره کار در کجاست ؟ و به فرض اینکه مسائل معماری به خارج از معماری کشیده شده اند می بایست کدامیک از موارد زیر را بپذیریم ؛
اول : معماری را آنقدر گسترده و چند وجهی فرض کنیم ،تا اینکه بتواند به دخالت در همه امور بپردازد و در حوزه های گوناگون سرمایه گذاری کند . منظور از سرمایه گذاری ،صرف انرژی ،وقت ،هزینه اقتصادی و انگیزه برای حضور معماری در همه عرصه هاست ، بطور مثال آوردن حوزه های بنیادی و نظری مباحث فلسفی و اجنماعی و یا اقتصادی به معماری از طریق سرفصلهای آموزشی و یا دخالت معماری و معماران در حوزه های مدیریتی و سیاستگذاری برای اداره امور کلان کشوری و سایر موارد است.(معماری در مرکز )
دوم :و یا به علت فقدان تخصص و تخصصهای مورد نیاز برای دخالت و مشارکت ، معماری به کناری رفته و در انتظار بهبود شرایط خارج از خود به روزمرگی و یا حرکتهای موردی و مقطعی بپردازد. (معماری در حاشیه )

ب :معماری مشهد جزئی از مجموعه معماری معاصر می باشد که در اینجا (مشهد ) نقطه شروعی ندارد .( خاص )
- در خصوص پیرو بودن معماری مشهد و دنباله روی آن از الگوهای بالا دست نیزمی توان مجدداً به ریشه های این مطلب در بند الف متکی بود که این خود از مورد دوم بند الف به نوعی تبعیت می کند ، ولیکن در اینجا نمی خواهیم ، خود را در گیر کل نگری و به حاشیه رفتن نماییم ، بلکه با مکانیزم حرکت از جز به کل به سراغ الگوهای بالادست و بالادست تر رفته و به لحاظ شکلی و کالبدی مسئله را پیگیری می کنیم. در کشور ما و شاید در بسیاری از ممالک دیگر ، پایتختها (Capital) مبدا و الگوی عمومی زندگی در شهرهای بعدی هستند و همینطور شهرهای بعدی برای شهرهای بعدی تر و نهایتاً تا روستاها . پس دور از ذهن نمی باشد که برای شناسایی معماری معاصر به معماری پایتخت و معماری عمومی کشورمان نظری داشته باشیم ، که البته به دلیل همین شرط سلسله مراتبی نمی توان نقطه آغاز را در تهران دانست و طبعاً الگوهای شکلی و فرمی این قالب مطلقاً در پایتخت طرح و ایجاد نمی شوند . بررسی پیچیده و دشواری در پیش است ، بخصوص زمانی که مجدداً به سراغ موضوعات غیر معماری مداخله گر در معماری برویم (فرهنگ و بینش زمانه ) . ولیکن در اینجا سعی برآن داریم که با پذیرش سهم و وزن عوامل مرتبط و مداخله گر ،فقط از طریق تیپولوژی اشکال و فرمها ، ریشه های صوری معماری را بازخوانی و مرور کنیم ، شاید از این گذر به نتایج با اهمیت و با ارزشی دست یابیم .
بهرشکل مباحث مربوط به نماد و نشانه شناسی نیز در این مقوله قرار می گیرند و یافتن ذخائر فرمی و شکلی معماری معاصر که به صورتهای دگرگون شده (Deformation) و به علل گوناگون به این مرز و بوم می رسند و تحت تاثیر خرده فرهنگها و تمایلات حرفه ای و غیر حرفه ای معماری به اشکال نهایی رسیده و در پیش چشم جامعه قرار می گیرند ، خود گواهی است از تغییرات تدریجی و پیوسته مبانی زیباشناسی و پسند عمومی از معماری به سمت جامعه .
خلاصه اینکه جابجایی و تغییر سلیقه مخاطبین امروز معماری و رویکرد ایشان به فرمها و اشکالی که شاید در گذشته حتی مورد توجه هم نبوده اند ، را می توان ( حداقل بصورت بخشی ) ناشی از تاثیر پذیری جامعه از معماری دانست (اثبات وجودی معماری ) .

همانطوریکه در مقدمه این بحث گفتیم ، این مطالب کاملاً جنبه آزمایشی داشته و بسته به اعلام نظر و مشارکت علاقمندان ، سیر طبیعی رو به نتیجه خود را طی خواهد کرد ، لذا از طرح کلیه نظرات و پیشنهادات استقبال می کنیم .

شنبه 24 اردیبهشت 84

جملات کوتاه

یکی از عزیزان جمله زیر را که به نوعی به فارسی نیز ترجمه شده است ،برایمان ارسال کرده و ضمن تشکر از ایشان توجه اتان را به واقعیت نهفته درمفهوم آن جلب می کنیم .

A doctor is possible to bury his errors but an architect must advise his client to plant ivy

آموزش معماری

قطعاً می توان موضوع آموزش و آموزش معماری را یکی از ارکان مبانی نظری معماری دانست و طبعاً وظیفه خود می دانیم تا بخشی از فضای وب لاگ را به این دسته مباحث اختصاص دهیم . لذا برآنیم تا در کنار دو بخش ؛ بررسی آثار معماری معاصر مشهد و بررسی پروژه میدان شهدا به مقوله آموزش معماری نیز بپردازیم .
در قدمهای نخست این بخش ،به طرح و بررسی دیدگاههای مختلف پیرامون مباحث آموزش معماری پرداخته و از تدریس معماری و پیشه معلمی آغاز می کنیم .
پس در اینجا ضمن معرفی اجمالی آقای گلزار حیدر به ارائه نظرات ایشان که از مجله رواق تهیه شده است می پردازیم .گلزار حیدر یکی از اساتید ارشد و از چهره های مطرح در سطح بین المللی درزمینه معماری اسلامی است که از 1 جولای 2000 به عنوان رئیس دانشکده معماری دانشگاه کارلتون در کانادا برگزیده شده است .

(بخشی ازمقاله آموزش درجهت معماری اسلامی نوشته گلزار حیدر ترجمه فرزین فردانش )

معلم تدریس می کند , زیرا فاضل است وعاقل و عاشق پیشه خود .
شاید در درس او اطلاعاتی منتقل و پدیده های پیچیده ای توضیح داده شود ,اما ماندگارترین تاثیر معلم از بیان فلسفه شخصی وآثار او حاصل می گردد .یادگیری فرآیندی است همراه با جذب و معلم نمی تواند از بار اخلاقی موقعیت خود که موجب انتقال باورهای او به دانشجویان می شود حذر کند .اگر آرمانگرا باشد ، دست پروردگان او یا آرمانخواه می شوند یا مجنون ، اگر در عملگرایی افراط کند ، شاگردانش مدافعین بی قید و شرط وضع موجود از آب در می آیند ، اگر به تعصب خشک بگراید یا مریدان افراطی تربیت می کند و یا مخالفان کور .
اگر خود نیاموزد ، نمی تواند که بیاموزد .
و اگر خود در آرا خود صادق نباشد ، نمی تواند با عرضه آنها کسی را قانع کند . در چهار چوب اسلام تعلیم ، فراتر از درس گفتن است و معلم ، خود بخش مهمی از آموزش بشمار می آید . معلمان ، معماران تاریخ فردا محسوب می شوند و امید به تحولات کیفی چشمگیر در جهان اسلام به وجود ایشان وابسته است 0

عکس معماری-بدنه داخلی میدان شهدا

تریبون پروژه میدان شهدا

در خصوص موضوع "برداشت شما از پروژه میدان شهدا " متن زیر توسط یکی از دانشجویان کلاس مبانی نظری ارائه شده است . ضمن تشکر از توجه ایشان خاطر نشان کنیم که تصاویر بالارا اینجانب اضافه نموده ام .

پروژه میدان شهدا

تو ازدحام جمعیتی که لحظه ای سکون ندارند ، که رفتن و رفتن و رفتن و رو تکرار می کنن ، تو تک چهره هایی که نگات می کنن و نمی بیننت ، تو سیاه پوشهایی که چادر به دندون ،بچه به بغل و نگاه به پایین دارن ، تو اون مکث و دست به روی سینه ، سلام و تعظیم کوتاه ، تو نگاه بچه هایی که به دنبال گام های بلند ،تند و تند کشیده می شن ،یه چیزی تو ذهنم هی تکرار می شه . یه چیزی اذیتم می کنه .

آیا واقعاً تو اون مربع ( کارفرما ،عامل چهارم ،مشاور ،پیمانکار ) جایی واسه این آدمها هست ؟ جایی بهشون فکر شده ؟ نه فقط پرسوناژ هایی که تو سایت حضور دارن ، که ابعاد دارن ، ابعاد انسانی .

همیشه این برام سوال بوده ،آیا معماری می خواد سطح فرهنگ رو بالا ببره ؟

معماره که راهو تعریف میکنه و پرسوناژها رو مجبور می کنه که از اون راه برن . میدان شهدا به هر طریق ساخته می شه . همه تایید می کنیم که مسلماً این پروژه ،رو اون بچه ها که 30-20 سال دیگه میان ، تاثیر می ذاره . تمام اون کوچه پس کوچه ها که ما جرات قدم گذاشتن و دیدنشون رو هم نداریم ، خراب می شه ،همه مون با لبخند رضایت ، تخریب فیزیکی مکانی رو که ناامنی رو تداعی می کرد نگاه می کنیم و با حس یک معمار ، یک سازنده ،یک آبادگر از تاثیر پروژه بر آدمها صحبت می کنیم ، تاثیر گذاری زنجیروار پروژه ما برروی پرسوناژها ، باعث امنیت کوچه پس کوچه هایی که دیگه احتمالاً وجود ندارن ، و در انتها ارتقا سطح فرهنگ و دید اون پرسوناژها می شه .

من به عنوان یک دانشجوی معماری که گذرم سالی 4-3 بار بیشتر به میدان شهدا نمی افته، قطعاً لذت خواهم برد از هر گونه حرکت معماری جدید ، سبک های مطرح جهانی و ایده های خلاق مشاورهای کله گنده پایتخت .

تو ذهنم تکرار میشه تصویر سرهای پایین سیاه پوش های چادر به دندان !

نسیم باقری

01

میدان شهدا - مشهد

چندی پیش در کلاس مبانی نظری به معرفی پروژه بزرگ میدان شهدا پرداختیم (سمیناری مختصر و دو جلسه ای ) . از کلیه علاقمندان به ارائه نظر در خصوص این پروژه دعوت می شود تا از این طریق (وب لاگ ) به طرح نظر خود بپردازند

عکس معماری

در خصوص تدارک برنامه ای که بوسیله آن بتوان با هدفی روشن و در یک دوره بندی زمانی مناسب ، به نمایش تصاویر معماری پرداخت و فضایی برای آشنایی و نقد و گفتگو در زمینه آثار معماری فراهم نمود ، پذیرای نظرات و پیشنهادات شما هستیم

معماری مشهد

آثار معماری معاصر مشهد


از چندی پیش در کلاس درس مبانی نظری معماری ،نصمیم گرفتیم تحت عنوان این موضوع کلی و به کمک تیمهای مطالعاتی دانشجویی ، به جستجو و مطالعه آثار معماری و معماران معاصر مشهد بپردازیم .
کلیات این مطالعه و پژوهش بشرح زیر است :

در نخست می بایست خاطر نشان سازیم که این مطالعات جنبه آزمایشی (Pilot )داشته و طبعاً هدف اولیه آن تنظیم پروپزال این پژوهش می باشد و شاید نتیجه این مطالعه مقدماتی ، منجر به تنظیم بیان موضوع (Paper ) یک پروژه مطالعاتی شده و پروژه پژوهشی(Research)به پروژه مطالعاتی (Study)تغییر ماهیت دهد . (درخصوص تفاوت ایندو پروژه در فرصت مناسبی صحبت خواهیم کرد .)
به هر جهت در این پروژه قصد آن داریم ،تا با شناسایی و گردآوری اطلاعات معماری از ابنیه و معماران معاصر در شهرمان مشهد ،قدمهای اولیه تهیه بانک اطلاعاتی معماری معاصر مشهد را برداشته و از این رهگذر به اهداف زیر دست یابیم :

- برقراری ارتباط و پیوند هر چه بیشتر دانشجویان و جوانان معمار با صاحب نظران و دست اندرکاران معماری معاصر مشهد .
- شناسایی و دسته بندی آثار معماری معاصر مشهد .
- شناخت و بررسی مبانی نظری معماری در آثار معماران این شهر .
- آشنایی هر چه بیشتر معماران مشهد با آثار و شخصیت معماری دیگر همکاران .
- تلاش در جهت ایجاد فضایی مناسب برای بحث و گفتگو در خصوص وضعیت امروز معماری مشهد و طبعاً ارتقا کیفی آن .
- .............

لذا از کلیه علاقمندان ( همکاران دانشگاهی ، همکاران حرفه ای ، دانشجویان معماری ) انتظار می رود ، هرگونه نظر و پیشنهادی که بتواند در این زمینه راهگشای اقدامات بعدی باشد را با ما در میان بگذارند .
به امید آن روز که معماری و معماران شهرمان در جایگاه واقعی و حقیقی خود که همانا خلق فضایی شایسته ارزشها و فضیلتهای انسانی است ، قرارگیرند .
در ادامه نمونه دعوت به همکاری را که برای مهندسین محترم مشاور و معماران حقیقی در نظر گرفته شده ، ارائه می کنیم تا اگر عزیزان مهندس معمار ، داوطلب همکاری در این حوزه بودند نیز، بتوانند در این فعالیت گسترده و وسیع ما را یاری نمایند .


با نام خدا

مهندسین مشاور/ مهندس معمار محترم ......................................

با سلام ، نظر به اینکه موضوع شناسایی و معرفی ظرفیتها و استعدادهای معماری معاصر مشهد ، یکی از مباحث اصلی و با اهمیت در امر اعتلای کیفیت معماری و شهرسازی شهرمان ، مشهد می باشد . لذا از آن مشاور / معمار محترم استدعا دارد در صورت تمایل با معرفی پنج پروژه که توسط آن مشاور/ معمار در شهر مشهد اجرا گردیده و طرح مبانی نظری معماری مربوط به این پروژه ها ما را در جهت جمع آوری و شناسایی آثار معماری معاصر شهرمان ، مساعدت و همیاری فرمایند .
اینجانب و دانشجویان کلاس مبانی نظری معماری ، پذیرای کلیه نظرات و پیشنهادات آن مشاور محترم در این زمینه می باشیم .
قبلاً از بذل توجه حضرتعالی صمیمانه تشکر می شود .


با احترام – مدرس گروه معماری
خسرو صحاف
Khosro_sahaf@irserve.net

طرح پنج

به دانشجویان طرح پنج ترم جاری که در منطقه قاسم آباد دارای پروژه طراحی هستند ،مطالعه پروپزال پژوهش مربوط به مشکلات آپارتمان نشینی را توصیه می کنیم ،ضمناًبزودی متن پژوهش نیز ارائه خواهد شد

بررسی مشکلات آپارتمان نشینی در منطقه قاسم آباد

مقدمه
مسكن بعدي از زندگي انسان
افزايش جمعيت باعث تغيير وضع مسكن شد. مساكن امروزي گذشته از حفظ و حراست انسان از سرما و گرما وظايفي ديگر نيز بر عهده دارند. در حقيقت مسكن امروزي نه تنها مكاني براي آسايش و فراغت انسان است، بلكه مي‌تواند در جهت اعتلاي فكري و روحي انسان مؤثر واقع شود و موجبات پيشرفت وي را فراهم آورد. بنابر اين در جهان امروز مسكن به عنوان يكي از نيازهاي ضروري انسان، كاركردهاي متنوعي دارد. برخي صاحب‌نظران موفقيت‌آميز بودن يك مسكن را در گرو 4 هدف مي‌دانند:
1- بايد داراي ارزش‌هاي فرهنگي و اجتماعي باشد.
2- بايد به اندازه كافي ارزان باشد.
3- بايد بهداشت ساكنين را تأمين كنند.
4- بايد تعمير و نگهداري در دوران عمر ساختمان در كمترين سطح باشد.
در حقيقت مسكن به عنوان بعدي از زندگي انسان با ساير ابعاد زندگي انسان در ارتباط و كنش متقابل است به طوري كه بر يكديگر تأثير مي‌گذارند و از يكديگر تأثير مي‌پذيرند،بنابراين براي مطالعه‌ي مسكن در يك جامعه بايد به ساير عواملي كه مستقيماًبه آن ارتباط دارند توجه كافي شود.
به طورمثال اگر مسكني كه ساخته مي‌شود با شرايط اقتصادي- اجتماعي- فرهنگي ومادي يك جامعه تطابق و هم‌خواني نداشته باشد ويا با اسلوبي غير از آن چه بايد ساخته نشود شايد مورد بي‌توجهي قرار گيرد.
در هر نقطه از كره خاكي خانه‌هاي مختلفي بر حسب نيازها و ضرورت‌هاي زندگي يافت مي‌شوند. اين اشكال گوناگون خود معلول عوامل متعددي هستند كه انسان را ناگزير به انتخاب شكل خاصي از مسكن كرده است و تأثير عوامل مختلف زيستي و اجتماعي به طور مستقيم و غيرمستقيم در تعيين نوع مسكن غيرقابل انكار است.

بيان مسئله (statement of problem) :
معضلات و مشكلاتي كه باعث سلب آسايش ساكنين آپارتمان مي‌شود، چيست؟
با توجه به روند رو به رشد جمعيت و بزرگ شدن شهرها و همچنين افزايش مشكلات اقتصادي، اكثر فضاهاي مسكوني شهري ما را آپارتمان تشكيل مي‌دهد كه در واقع اين موضوع تا آن جا جامعيت يافته كه مي‌توان گفت : در چند سال آتي اكثريت مردم به زندگي آپارتمان نشيني روي خواهند آورد.
از آن جايي كه اكثريت افراد اين گروه پژوهشي ساكن در مجتمع هاي آپارتماني هستند از مشكلات موجود در اين فضا آگاه بوده كه با انجام اين پژوهش سعي در حل اين مشكلات داريم.
با وجود اين كه در آينده اكثر فضاهاي مسكوني ما را آپارتمان ها تشكيل خواهند داد بنابراين اگر راه حلي براي مشكلات در حال حاضر آپارتمان ها در نظر گرفته نشود جامعه به يك جامعه پر از تنش و استرس تبديل خواهد شد كه در يك چنين فضايي ديگر هيچ كس احساس امنيت و آرامش نخواهد داشت، به واقع سلامت رواني افراد به خطر خواهد افتاد.
راه حل‌ها به قرار زيرند :
پرداختن آكادميك يا علمي به اين مسئله، گسترش فرهنگ آپارتمان‌نشيني در بين مردم از طريق تبليغات رسانه‌اي به صورت چاپ نشريات محلي، نظرسنجي و... ،نظارت هرچه بيشتر دستگاه هاي ذيربط بر روند ساختمان سازي ،گذاشتن جلسات متعدد براي حل مشكلات آپارتمان توسط ساكنين مجتمع‌ها ،گذاشتن جلسات پرسش و پاسخ بين مسئوولين و ساكنين مجتمع‌هاي مسكوني به منظور حل مشكلات .
علاوه بر وجود خلاء اطلاعاتي در زمينه فرهنگ آپارتمان نشيني اين مسئله داراي تناقض اطلاعات نيز مي‌باشد. برخي از مشكلات براي عده اي واقعاً مشكل است اما براي برخي ديگر ممكن است اصلاً مهم نباشد.تحقيق مورد نظر درباره افراد آپارتمان نشين در منطقه قاسم آباد مشهد مي‌باشد. با بررسي موردي در چند مجموعه مسكوني كه به قرار زيرند :
مجتمع مسكوني گل ها-مجتمع مسكوني سپاد- مجتمع مسكوني گلايل
مجتمع مسكوني حجت
1- معماري كه واقعاً به فكر مشكلات مردم هستند و براي راحتي مردم كار مي‌كنند با مطالعه اين پژوهش ممكن است تغييرات لازم را اعمال نمايند.
حداقل فايده اي كه مي‌تواند داشته باشد آشنا كردن دانشجويان به اين مسئله است كه در آينده خود (در طراحي و…) اين نكات را رعايت نمايند.
محل تنظيم : گروه معماري دانشگاه آزاد اسلامي واحد مشهد
محل ارائه : گروه معماري دانشگاه آزاد اسلامي واحد مشهد
جمعيت مخاطب : ساكنان مجتمع‌هاي مسكوني فوق

هدف كلي :
شناخت و تحقيق مشكلات آپارتمان نشيني در محدوده قاسم آباد
هدف اختصاصي :
بررسي مشكلات آپارتمان نشيني در محدوده قاسم آباد
پيشينه تحقيق :
فعاليت هايي از باب مطالعات اجتماعي – اقتصادي و نظاير آن در آتليه طراحي 5 گروه معماري انجام پذيرفته كه با استفاده از آنها به نقد و بررسي آنها مي‌پردازیم.

چكيده تحقيق :
رشد جمعيت، گسترش شهرها، كمبود زمين، افزايش مشكلات اقتصادي و همگي بيانگر اين مطلب مي‌باشند. كه اكثر فضاهاي مسكوني شهري ما را در آينده آپارتمان تشكيل خواهند داد كه اين خود سبب روي آوردن جمعيت قابل توجهي از مردم به زندگي آپارتمان نشيني خواهد بود كه در نتيجه همه گير شدن اين موضوع سلامت راوني افراد به خطر خواهد افتاد.
بنابراين ما نياز را بر آن ديديم كه از طريق شناخت و تجزيه و تحليل و بررسي موردي عواملي كه سبب سلب آسايش ساكنين مجتمع‌هاي مسكوني آپارتماني مي‌شود به ارائه راه‌حل ها و راهكارهايي كه در حل اين مشكلات مي‌تواند ما را ياري رساند پرداخته و ماحصل پژوهش خود را در اختيار دانش‌پژوهان گذاشته تا در كنار يكديگر گامي هرچند ناچيز در جهت از بين بردن اين معضل برداشته و در ايجاد يك جامعه سالم با يك آرامش نسبي سهمي هرچند اندك داشته باشيم.





مصاحبه با افراد ذيل صورت گرفته‌ است :
- آقاي مهندس آزادي = شهردار منطقه 6 (صاحبنظر)
- آقاي مهندس محسني = آرشيتكت و مديرگروه شهرسازي دانشگاه آزاد مشهد (صاحبنظر و دست‌اندركار)
- آقاي مهندس ابوترابي = آرشيتكت و مدرس دانشگاه آزاد مشهد (صاحبنظر و دست‌اندركار)
- آقاي دكتر آزاد = آرشيتكت و مدرس دانشگاه آزاد مشهد (صاحبنظر و دست‌اندركار)
- آقاي مهندس خالصه = آرشيتكت (دست‌اندركار)
- مهندس طاهري = مديرعامل شركت بنيان بتن (دست اندركار)
و همچنين مصاحبه با چند تن از ساكنين مجتمع‌هاي مسكوني گلها و حجت به عنوان كاربران صورت گرفته است.


منابع تحقيق :
1- اصول و روشهاي طراحي شهري و فضاي مسكوني در ايران ، جلد 1 و 2 محمود توسلي
2- مسكن حداقل (مركز تحقيقات ساختمان و مسكن)
3- مجله آبادي ، شماره 23 ، ويژه خانه
4- مسكن ، حومه و شهر ، نوربرت شوئونر، پروديهيمي
5- مجموعه مباحث و روشهاي شهرسازي ، جلد 2 ويژه مسكن (مركز تحقيقات سامان مسكن)
6- ساختمان سازي با مردم (بخش خانه)، حسن فتحي
7- طراحي مجتمع مسكوني (با تأكيد تقويت روحيه جسمي ساكنين) پايان‌نامه
8- آرشيو طراحي 5 گروه معماري
9- WWW.ARCHICLUB.BLOGSPOT.COM

جملات کوتاه

(متن زیر توسط خانم مهندس شاطرزاده تنظیم و ارایه شده است )

در هر حرفه اي كه هستيد نه اجازه دهيد كه به بدبيني هاي بي حاصل آلوده شويد و نه بگذاريد كه بعضي لحظات تأسف بار كه براي هر ملتي پيش مي آيد , شما را به يأس و نا اميدي بكشاند
در آرامش حاكم بر آزمايشگاهها وكتابخانه هايتان زندگي كنيد. نخست از خود بپرسيد : براي يادگيري و خودآموزي چه كرده ام ؟ سپس همچنان كه پيش مي رويد بپرسيد : من براي كشورم چه كرده ام ؟ و اين پرسش را آنقدر ادامه دهيد تا به اين احساس شادي بخش و هيجان انگيز برسيد كه شايد سهم كوچكي در پيشرفت و اعتلاي بشريت داشته ايد. اما به هر پاداشي كه زندگي به تلاشهايمان بدهد , يا ندهد , هنگامي كه به پايان تلاشهايمان نزديك مي شويم , هر كداممان بايد حق آن را داشته باشيم كه با صداي بلند بگوييم : من آنچه را در توان داشته ام انجام داده ام؟
لويي پاستور 1895-1822

فراغت

( متن زیر مربوط است به بخشی از " سخن روز " درمجله جستارهای شهرسازی شماره 10 و 11 )

گذر زمان و گذراندن فراغت

كودكي ام آنگاه كه مادر را شناختم و پدر را ، نان را و خانه را كه اگر اين همه بود ، هنوز اندک بود , زيرا بازيها تمام هستي ام و وجودم را مي ساخت تا نقشي شوم در بستر زمان كه آن نقش ، نقش انسان است .
در نوجواني و جواني اگر پدريا مادر قادر بود كه نان و خانه را تامين كند ، با بازيها بود كه خود را شناختم و دوستان را ، با همكاري و مشاركت در خلال بازيها دين و دانش را آموختم تا با لذت مفيد بودن و مسئوليت داشتن آشنا شوم .
در ميانسالي در تلاش كار و لذت مفيد بودن ، در آرزوي تشكيل خانواده و تامين رفاه همسرو فرزند ، با آنها بودن و گذران اوقات خوش ، با خويشان وآشنايان و ديدار مردم در همسايگي ، در كوچه و در خيابان و ميدان ، در جشنها و مراسم به زندگي ام عمق ومعني مي بخشيد .
در كهنسالي فارغ از نگراني نياز به نان و خانه در كودكان و جوانان ، نشستن با ميانسالان ، محبت كردن و محبت ديدن ، آموختن و ياددادن و سرخوش با اميد به آينده مرگ را پذيرفتن كه زندگي باقي است و مردمان شايسته ترآن را شكوهمند تر از پيش خواهند ساخت .
« آري ،آري زندگي زيباست ،
زندگي آتشگهي ديرنده پا برجاست
گر بيفروزيش، رقص شعله اش در هر كران پيداست
ورنه ، خاموش است و خاموشي گناه ماست »
( آرش كمانگير/سياوش كسرايي )
گذران اوقات فراغت از كودكي تا كهنسالي چرخه اي است كه فعاليتها را در زندگي پيوند مي دهد و غنا مي بخشد ، شخصيت شكل مي گيرد و تكامل مي يابد ، مسئوليت مي پذيرد ، برهم و بر جامعة انساني اثر مي گذارد و راه بقا و شكوفايي آن را هموارمي سازد .
ليكن همه چيز در جست و جوي آن است كه انسان را براي چه هدف و به چه راهي بينگاريم ، بردة توليد يا انبان مصرف ، سنجش انسان و انسانيت با سكه هاي زر ، يا سربازاني براي دريدن و درانده شدن ، در نبرد و چالشهاي جهانخواران و قدرت طلبان به نيرنگ انواع بينش هاو تحميل ايدئولوژي ها ، بردار شدن و به دار آويختن ، فقر را ديدن و بر روي آن بناي شكوهمند حاكميت بر فقر برپاداشتن و تاج و تخت شاهي نهادن و....
يا آنكه فقررا برنتافتن ، راه چاره جستن . به اميد آنكه اين ديو انسانخوار را بنيان برافكني و آرزوي آنكه همچون خوشه هاي گندم براي مردم مفيد باشي ؛ يا دستهايت را به اميد سبز شدن در باغچه بنشاني :
« . . . دستهايم رادر باغچه مي كارم
سبز خواهم شد ، مي دانم ، مي دانم ، مي دانم
و پرستو ها در گودي انگشتان جوهريم
تخم خواهند گذاشت »
( تولدي ديگر/ فروغ فرخزاد )

در جست وجوی کیمیای فراغت

(متن زیر مربوط است به بخشی از مقاله "در جست و جوی کیمیای فراغت " به قلم آقای جواد مهدیزاده درمجله جستارهای شهرسازی شماره 10 و 11)



درآغاز سدة بيست و يكم انسان وارد مرحلة تازه اي از تاريخ خودشده است كه با عنوانهايي مثل عصراطلاعات، جامعة شبكه اي ، عصر پسامدرن ، عصر مجازي و مانند اينها ازآن نام برده مي شود . عصري كه بر ميراث تجارب عظيم و شگرف دوران صنعتي وفرا صنعتي و دستاوردهاي گستردة مادي و معنوي آن استوار است . اما در عين حال اين عصر جديد با مسائل سترگي رو به روشده است كه گويا همة تمدن بشري و سرنوشت همةانسانها را در هاله اي از ابهام ، پرسش و ترديد فرو برده است . انگار درهرلحظه « هر آنچه سخت واستوار است دود مي شود و به هوا مي رود » . اگر چه در راه بهسازي و تسهيل زندگي انسان ، همه چيز به صورت انبوه ، عظيم ، سريع، نو، پرجاذبه ، رشك آميز ، پر شكوه ، پيچيده و در دسترس پذير در آمده است ، ولي انگار در متن اين هنگامه ، « اصل زندگي » روز به روز رو به تحليل و فراموشي مي رود . اگر فرزانگان اعصار گذشته با اتكا به اصول موضوعة عقلي و منطقي مي كوشيدند كه به سوالها و نيازهاي زمان خود پاسخ دهند ، انديشمندان و فرهيختگان روزگار ما با اين وضعيت هستي سوز و جانكاه در گير شده اند كه اصلاً چه هستند ؟ نيازها كدامند؟و اصول موضوعه چيست ؟
آرزوهاي زيباي پيشرفت و ترقي ، كاهش رنج و اوقات كار ، كاهش جنگ بيماري ، كاهش فقر و بي عدالتي و . . . گويا به كابوس هايي فراگير بدل شده است . همه بيشتر مي دانيم ، بيشتر كار مي كنيم ، بيشتر مي دويم ، بيشتر به دست مي آوريم ؛ ولي انگار فرصتي براي زندگي كردن و احساس فراغت نداريم . براي دستيابي به « اهداف بزرگ » ديگر مجالي و امكاني براي نيازهاي ساده و معصوم مثل ديدن ماه ، نوشيدن آب از چشمه ، درددل با مادر بزرگ، آب تني در حوض ، چيدن توت از درخت ، جمع كردن برگ حياط ، ديدار از خاله و دايي ، گفت وگوي جمعي ، غذا خوردن با خانواده ، لذت پياده روي در كوچه باغ ، روي پشت بام خوابيدن و شمردن ستاره ها ، بلعيدن هواي تازه ، كاشتن سبزي در باغچه ، تهيه ترشي و مربا در خانه ، پرسه زدن در بازار ، چانه زدن با دكاندار محله ، كمك گرفتن از همسايه ، تعمير لباس هاي كهنه ، خواب كوتاه بعد از ظهر و . . . باقي نمانده است . انگار تمام زندگي خلاصه شده است به جست و جوي براي يافتن سر پناهي حقير و شغلي تصادفي ، گير كردن در ترافيك ، دغدغة پرداخت اقساط ، دلهرة كنكور و تحصيل ، انتظار كشيدن در صف هاي بي شمار ، ترس از جنگ و ترور ، ترس از بيماري هاي مرموز ، ترس از دزدي ونا امني ، سردر گمي در اداره ها و مانند اينهاو تنها دلخوشي ها نيز خلاصه شده است به خواندن حوادث روزنامه ها، پيگيري اخبار فوتبال ، تماشاي سريال هاي اجباري ، پرسه زدن در شبكه هاي ماهواره اي ، تماشاي پيشخان مغازه ها ، خوردن ساندويچ و پيتزا ، حرف زدن با تلفن و نقشه كشيدن براي خريد اتومبيل و تلفن همراه و حسرت خوردن براي آخرين محصولات مصرفي و مد . . . .
اين وضعيت به غير از گروههايي اندك ، تقريباً به يك شيوة زندگي عمومي در سراسر جهان ، دركشورهاي پيشرفته يا در حال توسعه و درميان طبقات فرا دست و فرودست ، تبديل شده است . در چنين شرايطي است كه موضوع « اوقات فراغت » به عنوان اهرمي براي رخنه در بن بست زندگي يكنواخت و كسالت آورو بي معناي جامعة فرا صنعتي ، اهميتي محوري و حياتي پيدا كرده است بسياري از روان شناسان ، جامعه شناسان و پژوهشگران اجتماعي به اين نتيجه رسيده اند كه پيشرفت و توسعة جوامع معاصر به زيان از دست رفتن حسن معنا و رضايت در زندگي تمام شده است . اين وضعيت بر خلاف نظريه ها و رويكردهاي رايج سدة پيش ، فقط به كاركردهاي جامعة طبقاتي يا توطئة سرمايه داران و قدرتمندان مربوط نمي شود .
بحران اوقات فراغت يك پديدة تمدني ، فرا طبقاتي و جهاني محسوب مي شود و بنا براين به يك بسيج همگاني ، همفكري و همدلي جهاني و تغيير بنيادهاي فكري و ساختارهاي سياسي ، اقتصادي و اجتماعي نياز دارد . بازنگری در مفهوم اوقات فراغت ، در عرصه فردی و اجتماعی ، افق های تازه ای برای احیای ارزشها و لذت های از دست رفته و راههای دستیابی به احساس معنا ، خودشکوفایی ، سرزندگی و رضایتمندی در شرایط دشوار و بغرنج دنیای معاصر می گشاید .
اما نکته مهم این است که در کشورهای پیشرفته موضوع اوقات فراغت اولاً به عنوان یک رشته علمی جایگاه استواری پیدا کرده است و ثانیاً برنامه ریزی و مدیریت اوقات فراغت به بخشی از نظام عمومی برنامه ریزی با مشارکت بخشهای عمومی ، خصوصی و تشکلهای مردمی تبدیل شده است . اما در کشورهای کمتر توسعه یافته ، موضوع اوقات فراغت ، هنوز پدیده ای فرعی ، غیر ضروری و تفننی تلقی می شود و بنابراین مثل بسیاری از زمینه های دیگر به نهاد سازی و فرهنگ سازی نیاز دارند .

طرح نهایی 2

برای آن دسته از عزیزان دانشجویی که برای تنظیم

Proposal یا Paper

خود نیاز به آشنایی بیشتری با مبانی نظری عام طرح و مقولات مربوط به آن را دارند , مطالعه متن زیر

پیشنهاد می شود

Download Here

طرح نهایی 1

برای آن دسته از دانشجویان طرح نهایی که به دنبال یافتن شیوه ای برای آغاز بکار پروژه طرح نهایی کارشناسی خود هستند , مطالعه و بررسی چارچوبه زیر را پیشنهاد می کنیم و امید است که با نظرات انتقادی , این پیشنهاد سیر تکمیلی خود را طی نماید .




Download Here

نمونه پروپوزال

.برای دریافت پروپوزال "بررسی مشکلات آپارتمان نشینی در منطقه قاسم آباد " بر روی لینک زیر کلیک کنید

proposal

در این بخش , تعدادی از پروژه های تحقیقاتی که در ترم اول سال تحصیلی 84-1383 در کلاس مبانی نظری گروه معماری مشهد انجام پذیرفته , ارائه می شود ؛طبعا مراجعه دانشجویان و علاقمندان و ارتباط با تیم مطالعاتی و یا وب لاگ , می تواند در بهبود کیفیت پژوهشهای موجود , سهم بسزائی داشته باشد .

بررسی پیامدهای تقییر مقطع تحصیلی در معماری

رابطه ساختارهای مفهوم با آموزش معماری

معماری پست مدرن

بررسی تاثیر سیستم آموزش بر فرآیند یادگیری

مشکلات آپارتمان نشینی درمنطقه قاسم آباد

بررسی وضعیت تحصیلی دانشجویان معماری

بررسی میادین در شهر مشهد

وضعیت ارتباطات دانشجویی

معماری یادمانی

معماری مفهومی

مشکلات معماری از طراحی تا اجرا

بررسی نیارش در معماری